سیستم عصبی-عضلانی، شبکهای وسیع و دقیق از طنابهای الکتریکی شامل اعصاب و عضلات است که هر حرکت و حسی را کنترل میکند. هنگامی که در عملکرد این سیستم اختلالی بروز میکند، علائمی چون درد، گزگز، بیحسی یا ضعف عضلانی پدیدار میشود. در چنین شرایطی، پزشکی مدرن نیازمند ابزاری است که بتواند به عمق این شبکه نفوذ کرده و منشا مشکل را با دقت مشخص کند.
نوار عصب عضله (Electrodiagnostic Medicine) که به اختصار EMG-NCS نامیده میشود، دقیقا همین ابزار تشخیصی قدرتمند است؛ یک ارزیابی فیزیولوژیک که به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی امکان این را میدهد تا سلامت و عملکرد اعصاب محیطی و عضلات را به صورت کمی و کیفی مطالعه کند و مسیر درمانی بهینهای شامل مداخلات پیشرفتهای مانند اوزون تراپی یا تزریق اپیدورال را طراحی نماید.
نوار عصب عضله چیست؟
برخلاف روشهای تصویربرداری مانند MRI که ساختار آناتومیک اعضا را نشان میدهند، نوار عصب عضله به بررسی عملکرد و فیزیولوژی سیستم عصبی-عضلانی میپردازد. این تست از دو بخش اصلی و مکمل تشکیل شده است:
مطالعه هدایت عصبی (NCS – Nerve Conduction Study)
این بخش، سرعت و قدرت سیگنالهای الکتریکی را در طول یک عصب مشخص اندازهگیری میکند. پزشک با قرار دادن الکترودهای سطحی بر روی پوست و اعمال یک تحریک الکتریکی بسیار خفیف و بیخطر، زمان لازم برای انتقال پیام عصبی از یک نقطه به نقطه دیگر را محاسبه میکند.
الکترومیوگرافی (EMG – Electromyography)
در این بخش، فعالیت الکتریکی خود عضله ارزیابی میشود. یک الکترود سوزنی بسیار ظریف و استریل وارد عضله مورد نظر شده و فعالیت الکتریکی آن در دو حالت استراحت و انقباض ثبت میگردد. یک عضله سالم در حالت استراحت، سکوت الکتریکی دارد. اما در صورت آسیب عصبی، ممکن است فعالیتهای خودبهخودی و غیرارادی در آن ثبت شود.
نوار عصب عضله برای چیست؟
این ارزیابی تشخیصی، یک ابزار کلیدی برای شناسایی، تعیین محل دقیق، شدت و حتی مدت آسیب دیدگی در طیف وسیعی از بیماریهای عصبی-عضلانی است. یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، با تکیه بر نتایج این تست میتواند به تشخیص قطعی بیماریهایی نظیر موارد زیر دست یابد:
- سندرومهای فشردگی عصب مانند سندروم تونل کارپال یا تنگی کانال مچ دست
- رادیکولوپاتیها
- نوروپاتیهای
- بیماریهای عضلانی (میوپاتیها)
- بیماریهای اتصال عصب-عضله مانند میاستنی گراویس
نوار عصب عضله چگونه انجام می شود؟
روند انجام تست معمولا بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه به طول میانجامد و توسط متخصص طب فیزیکی انجام میشود. ابتدا در بخش NCS، الکترودها روی پوست شما قرار گرفته و تحریکات الکتریکی کوتاهی اعمال میشود که حسی شبیه به یک جرقه یا ضربه خفیف دارد. سپس در بخش EMG، پس از ضدعفونی کردن پوست، الکترود سوزنی نازک در عضلات مختلف وارد میشود. در حین انجام EMG، متخصص از شما میخواهد که عضله خود را شل کرده و سپس به آرامی منقبض کنید. مهارت و تجربه پزشکی که تست را انجام میدهد، در کاهش حس ناخوشایند و افزایش دقت نتایج، نقشی حیاتی دارد.
چه زمانی باید نوار عصب و عضله بدهیم؟
در صورت تجربه هر یک از علائم زیر که بیش از چند روز ادامه داشته باشد، احتمالا پزشک شما انجام نوار عصب عضله را توصیه کند:
- گزگز، مورمور یا سوزن سوزن شدن در دستها یا پاها
- احساس بیحسی یا کاهش حس در بخشی از بدن
- ضعف در عضلات دست، بازو، پا یا حتی صورت
- دردهای تیرکشنده که از گردن به دستها یا از کمر به پاها انتشار می یابد
- گرفتگیها و پرشهای مکرر و غیرارادی عضلانی
این تست زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که معاینه فیزیکی به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نبوده و نیاز به تفکیک بین مشکلات مختلف با علائم مشابه وجود داشته باشد.
مزایای انجام نوار عصب و عضله در مرکز دکتر سارا حسینی
انتخاب مرکز و پزشک برای انجام این تست تخصصی، تاثیر مستقیمی بر کیفیت تشخیص و روند درمان شما دارد. در مرکز ما، تحت نظر دکتر سارا حسینی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و درد، از مزایای منحصربهفردی بهرهمند میشوید. مزیت اصلی، یکپارچگی فرآیند تشخیص و درمان است. دکتر سارا حسینی شخصا تست را انجام داده، نتایج آن را تفسیر کرده و بلافاصله از آن برای طراحی یک برنامه درمانی غیرجراحی و شخصیسازیشده استفاده میکند.
هزینه نوار عصب و عضله
هزینه این تست تشخیصی بر اساس تعداد اعصاب و عضلاتی که باید مورد ارزیابی قرار گیرند (تعداد اندامها) متغیر است و طبق تعرفههای مصوب وزارت بهداشت و درمان تعیین میگردد. بسیاری از بیمههای تکمیلی بخش قابل توجهی یا تمام هزینه را پوشش میدهند. برای اطلاع دقیق از هزینهها بر اساس نیاز تشخیصی خود، توصیه میشود به صورت حضوری یا تلفنی با کلینیک در ارتباط باشید.
سخن پایانی
نوار عصب عضله یک ارزیابی علمی و دقیق است که دادههای فیزیولوژیک روشنی از وضعیت سلامت شما ارائه میدهد. این تست، زبان سیستم عصبی-عضلانی را برای پزشک متخصص ترجمه میکند و به او این امکان را میدهد تا موثرترین و راحتترین مسیر درمانی را انتخاب کند. با انتخاب متخصص مجرب و باسابقه، مسیر زندگی و فعالیتهای روزمره خود را به حالت قبل بازگردانید.
دکتر سارا حسینی
سوالات متداول
تفسیر جواب نوار عصب عضله چگونه است؟
نوار عصب عضله (EMG و NCS) یک تست تخصصی است که برای بررسی عملکرد اعصاب محیطی و عضلات انجام میشود و تفسیر آن نیاز به دانش نورولوژی و تجربه بالینی دارد.
نوار عصب عضله پا برای چیست؟
برای بررسی آسیب یا فشار عصب‌ها، اختلالات عضلانی، نوروپاتی محیطی، رادیکولوپاتی کمری و علت ضعف یا بیحسی پاها می باشد.
