کاری که لیزر پر توان انجام می دهد این است که انرژی درمانی که از جنس نور است را با عمق نفوذ بالا در حد ۲۵ سانتی متر به بدن وارد می کند، اما این انرژی درمانی چگونه عمل می کند؟ این انرژی در سطح سلول می رود (برای مثال در سطح دیسک بیرون زده) وقتی این انرژی وارد آن قسمت می شود، باعث تحریک رشد سلولی، تحریک رگ های خونی، تحریک رگ های بافتی و … می شود و در نتیجه کمک می کند تا با گذر زمان ترمیم خود به خودی با سرعت بیشتری پیش رود. در واقع با لیزر پر توان ما به فرآیند التیام خود به خودی بدن سرعت بیشتری میبخشیم. وقتی که لیزر پرتوان به ناحیه مد نظر وارد می شود، اثر ضد درد و اثر ضد التهاب دارد.
اثر ضد التهاب:
این اثر باعث می شود تا فشار بیرون زده دیسک از روی اعصاب برداشته شود و به دنبال آن علائم سیاتیک و درد بیمار از بین می رود.
دستگاه لیزر گیگا ۳۰ وات در مرکز طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سارا سادات حسینی وجود دارد که یکی از معتبر ترین برند ها در سطح جهانی می باشد.
کاربرد لیزر پرتوان در فیزیوتراپی
این روش درمانی که از روش های نوین طب فیزیکی است کاربرد های مختلفی دارد و افراد با مشکلات مختلف می توانند از آن استفاده کنند. در ادامه به برخی از عارضه هایی که با استفاده از لیزر پرتوان می توان به درمان آن ها پرداخت اشاره می کنیم.
التهابات مفصل: این عارضه باعث ورم، درد و محدودیت در حرکات مفاصل می شود.
آرتروز مفاصل: در واقع این بیماری باعث ساییدگی مفاصل می شود و به مرور زمان غضروف ها را درگیر می کند و باعث تخریب آن ها می شود.
تنگی کانال نخاعی: در گذشته به درمان غیر جراحی تنگی کانال نخاعی اشاره کرده ایم، لیزر پرتوان یکی از روش های درمان این عارضه است.
آسیب های ورزشی: از بیشترین مراجعه کنندگان برای درمان درد های مفصلی و سایر آسیب های ستون فقرات، افرادی هستن که در طول فعالیت های ورزشی آسیب های جدی دیده اند. لیزر پرتوان برای درمان این دسته از افراد نیز به کار می رود.
درد عصب سیاتیک: بزرگ ترین عصب انسان، عصب سیاتیک است که فشار آمدن بر روی آن موجب ایجاد درد می شود. لیزر پرتوان از روش های درمان غیر جراحی درد سیاتیک است.
سایر کاربردهای لیزر پرتوان عبارت اند از:
- دردهای ستون فقرات
- دیسک های کمر و گردن
- درمان پارگی دیسک کمر
- روماتیسم های مفصلی
- درد منیسک زانو
- سندروم تونل کارپال
- درمان نقرس
- درمان کپسولیت چسبنده(شانه یخ زده)
- سندروم پریفوریس (درد باسن )
- درمان تنگی کانال نخاع
لیز پرتوان برای چه افرادی ضرر دارد و نمی توانند از آن استفاده کنند؟
درست است که این روش درمانی روشی کم خطر و غیر تهاجمی است اما هر روش درمانی با توجه به شرایط بیمار و ویژگی های بیماری او انجام می شود. ممکن است که شما گزینه مناسبی برای این روش درمانی نباشید. در ادامه به برخی از شرایط اشاره می کنیم که اگر در آن ها قرار دارید نمی توانید از این روش درمانی بهره بگیرید.
- در صورتی که در دوره بارداری قرار داشته باشید، نه تنها لیزر پر توان بلکه استفاده از هر گونه لیزری برای شما ممنوع است.
- اگر به بیماری پوستی مبتلا هستید و بر روی پوست شما تومورهای پوستی بدخیم قرار دارد.
- افرادی که به انواع سرطان ها مبتلا هستند نیز نمی توانند از این لیزر استفاده کنند.
- اگر در ناحیه ای که قرار است تحت درمان توسط لیزر پرتوان قرار بگیرد، عفونتی وجود داشته باشد نیز نمی توان درمان با لیزر پرتوان را انجام داد.
لیزر پرتوان و انتظارات درمان
بیشتر بیماران از مراحل ابتدایی درمان، مقداری پیشرفت در بهبودی نشان می دهند. که از علائم آن می توان به کاهش درد، یا التهاب و یا تا حدودی بهبود در حرکت، اشاره کرد. نتایج متفاوتی بین درد و آسیب های مزمن و حاد دیده می شود. به طور کلی، این درمان در بیماری های حاد سریع تر از بیماری های مزمن جواب می دهد.
واکنش به درمان، در صورتی که بروز کنند، معمولا بعد از اولین جلسه درمانی مشاهده می شوند، با این حال، این واکنش ها در دفعات دوم و سوم کاهش می یابند.
طراحی درمان
دوزهای هدف پیشنهادی، نقاط امن برای شروع طراحی یک درمان موفق هستند. تغییرات در عمق هدف، جرم بافت، چگالی بافت و فرایند بیماری، نیاز به تنظیم دوز برای ایجاد بهترین تأثیر است. بعضی از شرایط نیاز به استفاده از دوزهای مابین شرایط سطحی و عمقی دارد. بعضی از بیماری ها به دوزهای بیشتری برای درمان نیاز دارد.
درمان باید به نحوی طراحی شود تا به دوز مناسب برای درمان بیماری مورد نظر رسید، همچنین در این طراحی باید تعداد درمان مورد نیاز، فاصله مناسب بین درمان ها را برای دستیابی به نتیجه مطلوب، در نظر گرفت. بعضی از بیماری ها فقط به یک جلسه درمان نیاز دارند، برخی به چندین جلسه درمانی و بقیه به یک دوره تکمیلی درمان بعد از دستیابی به بهبود بالینی نیاز دارند.
لیزر پرتوان یا کم توان؟ کدام یک را انتخاب نماییم؟
بطور کلی تفاوت درمانی بین این دو لیزر وجود ندارد و هر دو از خاصیت های فتون برای رفع درد و تورم و همچنین ترمیم بافت آسیب دیده استفاده می نمایند. نکته قابل توجه و تاثیر گذار تامین مقدار دوز کافی برای بافت آسیب دیده در عمق مورد نظر می باشداست، این بدان معناست که درمانگر باید مقدار دوز مورد نظر بافت آسیب دیده در عمق مورد نظر را ایجاد نماید چه با لیزر کم توان و چه با لیزر پرتوان
پارامترهای اساسی و کلیدی در لیزر تراپی : در لیزر تراپی نیازمند فاکتورهای مهمی در رابطه با بیمار می باشیم که بر اساس آنها می توانیم با اتکا به دانش لیزرتراپی , پروتکل درمانی دستگاه لیزر خود را بدرستی تعیین کرده و درمانی موفق و حرفه ای داشته باشیم.
پس از آنکه پارامترهای لیزر مانند طول موج, دانسیته توان, دوز, دانسیته انرژی و محاسبات مربوطه را یاد گرفتیم می بایست بتوانیم آنها را برای بافت هدف فراهم نماییم. در اینجا باید پارامترهای مربوط به هدف را نیز بتوانیم بخوبی محاسبه کرده و درک خوبی از شرایط بیمار داشته باشیم.
۱) ناحیه ی درمان
برای محاسبه ی دوز، دانسیته ی توان و مدت زمان درمان، لازم است که سطح درمان را بدانیم. در فرمول های محاسباتی، برای آنکه دوز خروجی صحیح باشد، سطح درمان باید بر حسب سانتی متر مربع محاسبه شود. همچنین برای تصمیم گیری درباره ی دوز، اطلاع از عمق ناحیه درمانی هدف مهم است. تجربه عملی حاکی از آن است که درمان شدید یک ناحیه ی کوچک تر و سپس درمان نقاط مجاور، مؤثرتر از زمانی است که در یک جلسه، ناحیه ای وسیع را طی مدت زمانی طولانی درمان کنیم.
۲) فواصل بین جلسات درمانی
فواصل جلسات درمانی باید برای هر بیمار، به طور خاص ارزیابی شود. قوانینی که برای درمان با لیزر به کار گرفته میشوند
مشابه قوانین استفاده شده در سایر درمانهای پزشکی است. اما به طور کلی، ۳ – ۴ جلسه درمان در هفته با دوز متوسط، بهتر از تعداد جلسات کمتر و دوز بالاتر است.
از آنجا که نشان داده شده درمان با لیزر، تجمعی است (دوز اعمال شده در هر جلسه، مدتی طول می کشد و هر مقداری از دوز که “باقی می ماند” به دوز جلسه ی بعد افزوده می شود)، این نکته بسیار مهم است که جلسات درمانی خیلی نزدیک به هم نباشند تا بدین ترتیب از وقوع حالتی که مجموع دوز بالاتر از دامنه ی تحریک زیستی برسد یا حتی در دامنه ی مهار زیستی قرار بگیرد و نتایج درمانی ضعیفی به دنبال داشته باشد، پرهیز شود.
مشکلات حاد معمولاً با تعدادی جلسه درمانی که میتوانند نزدیک به هم باشند سر و کار دارند. برای مثال، هرپس سیمپلکس حاد یا هرپس زوستر حاد میتوانند به صورت روزانه طی چند روز درمان شوند. برای دردهای حاد نیز می توان جلسات درمانی نزدیک به هم تجویز نمود. شکایت های مزمن معمولاً به جلسات درمانی با فواصل بیشتر، بهتر جواب می دهند.
بهتر است درمان در ابتدا با فواصل کمتر شروع شود (برای مثال یک روز در میان یا سه روز در میان برای دو هفته) و سپس فاصله ی جلسات درمانی بیشتر و بیشتر شود (برای مثال یک بار در هفته برای چند هفته). تجربه نشان میدهد که تعلیق و توقف موقت درمان پس از چند جلسه مقدماتی، نامطلوب نیست. در واقع در برخی شرایط، این کار سودمند است.
به طور کلی و بدلیل پاسخ بدن هر بیمار به دوز تجویز شده, ابتدا از پایین ترین حد دوز ذکر شده در پروتکل استفاده و به ترتیب و در جلسات مختلف بسته به اینکه مقدار درد, تورم, التهاب و بازه حرکتی بیمار چقدر بهتر شده یا ثابت مانده دوز قبلی را ادامه یا دوز را اضافه می کنیم. شایسته است همکاران درپرونده بیمار مقدار هر کدام از پارامترهای بیمار و لیزر را یادداشت نمایند تا بتوانند مدیریت علمی تری روی پارامترها داشته باشند.
آیا فواصل بین جلسات درمان در لیزر تراپی مهم است؟
به نظر می رسد در کنار تنظیمات مناسب پارامتر های لیزردرمانی از جمله دانسیته انرژی, توان میانگین, سطح و زمان درمان, عمق ضایعه و طول موج, تعداد جلسات و فواصل بین آنها نیز در درمان موثر باید لحاظ گردند. در مواردی با تنظیمات مناسب لیزر اما یک بار در هفته جوابی گرفته نشده و در مواردی هم با عدم دوزاژ صحیح تا ۲۰ جلسه هم تاثیری گزارش نشده است. آنچه مسلم و قابل توجه است اینست که در صورت تنظیم صحیح کلیه پارامترها باید منتظر تغییر! بود. لازم به ذکر است که فیزیوتراپیست در همان جلسه اول ارزیابی لازم است که اولا لزوم اولویت و استفاده از لیزرتراپی را مشخص نماید ثانیا در کنار تنظیم پارامتر های مهم و اصلی, تعداد جلسات و فواصل بین آنها را تعیین نماید. در پایان لازم به ذکر است که تعداد جلسات و فواصل بین آن نیز از فاکتورهای کلیدی در درمان با لیزر تراپی می باشند. در ادامه به ذکر تعداد جلسات و فواصل بین آنها با استناد به مقالات با اثرات مثبت پرداخته خواهد شد.
سخن پایانی
ما در این مقاله به معرفی درمان با لیزر تراپی برای درد در نواحی مختلف پرداختیم. طب فیزیکی و توانبخشی شاخه‌ای از علم پزشکی است که در کنار تشخیص و درمان بر توانبخشی و بهبود کیفیت بیماران نیز تمرکز دارد. علاوه بر این روش‌های درمانی تجویز شده، غیرتهاجمی و بدون نیاز به جراحی است. بسیاری از افراد درگیر با اختلالات عصبی، عضلانی، اسکلتی، قلبی عروقی، ریوی و … می‌تواند با هزینه‌ای مناسب از خدمات طب فیزیکی و توانبخشی استفاده کنند. دکتر سارا سادات محسن حسینی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی به شما در درمان بیماری خود نوین ترین و اثر بخش ترین روش ها کمک خواهند کرد.
