درمان اسکولیوز بدون جراحی

اسکولیوز یکی از عارضه‌های مربوط به ستون فقرات است که در آن ستون فقرات فرد بیش از حد طبیعی انحراف دارد به‌طوری‌که انحراف آن به صورت c یا s مشاهده می‌شود. عوامل مختلفی می‌تواند باعث بروز این بیماری شود اما در برخی از موارد اسکولیوز به علت عوامل ناشناخته به وجود می‌آید. کجی ستون فقرات می‌تواند در گروه‌های سنی مختلف مشاهده شود. از طریق روش‌های تهاجمی و غیرتهاجمی می‌توان اقدام به درمان اسکولیوز کرد. در ادامه مطلب به عوامل و علل این بیماری و روش‌های درمان بدون جراحی پرداخته می‌شود.

اسکولیوز چیست؟

اسکولیوزیس انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است که باعث دفرم شدن و بد شکل شدن سه بعدی در مورفولوژی تنه شخص می‌شود. د فرمیتی به وجود آمده در این عارضه در صفحه کرونال است و اگر انحراف ستون فقرات در این صفحه و به سمت جانبی بیش از ۱۰ درجه باشد؛ وجود این عارضه تایید می‌شود.

انواع اسکولیوز

به این عارضه کژپشتی نیز گفته می‌شود و با توجه به علت و منشأ این بیماری به انواع مختلف تقسیم بندی می‌شود. به‌عنوان‌مثال به اسکولیوز در اثر عوامل ژنتیکی، اسکولیوز مادر زادی گفته می‌شود. در نوع ژنتیکی، این عارضه همراه با آنومالی مهره مشاهده می‌شود. عدم تشکیل سگمان های متعدد به صورت کامل در دوران جنینی یا سگمانته شدن یک طرفه ستون فقرات می‌تواند باعث اسکولیوز مادرزادی شود. اگر منشأ بیماری در اثر اختلال در عملکرد ماهیچه‌ها باشد به آن کژپشتی میوپاتی گفته می‌شود. ممکن است در برخی از انواع این بیماری، شکل و آناتومی مهره‌ها کاملاً عادی باشد اما تونیسیته ی غیر طبیعی عضلات باعث ایجاد اسکولیوز شده باشد. اسکولیوز سندرومیک نوع دیگر اسکولیوز است که مهره‌ها و عضلات در حالت نرمال قرار دارند؛ اما بیماری‌هایی مانند مارفان با تغییر در بافت هم‌بند سبب بروز این عارضه می‌شوند.

عوامل و علائم اسکولیوز چیست؟

عوامل به وجود آورنده این بیماری بسیار متعدد است؛ به‌طوری‌که می‌توان عوامل ایجاد کننده را به انواع مختلف تقسیم بندی کرد. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

• اشتباه ژنتیکی در تشکیل مهره‌های ستون فقرات در هفته‌های بین ۶ تا ۸ جنینی
• اشتباه ژنتیکی در جدا شدن یک یا چند مهره از همدیگر و در هنگام تشکیل دیسک بین مهره‌ای در هفته‌های بین ۶ تا ۸ جنینی
• ابتلا به بیماری‌های عصبی – ماهیچه‌ای مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی دوشن
• قرار گرفتن در وضعیت های غیر صحیح در هنگام فعالیت هایی مانند مطالعه و تایپ کردن
• نشستن به صورت غیر صحیح پشت میز و عدم انجام ورزش
• خوابیدن و نشستن به صورت غیر صحیح در مدت زمان طولانی
• حمل وسایل سنگین با یک طرف بدن مانند حمل کوله پشتی به صورت یک طرفه
• ضعف شدید عضلات کمر و به هم خوردن تعادل ستون فقرات در اثر بیماری‌های مختلف

تقریباً در ۸۰ درصد موارد اسکولیوز بدون علامت است و در دوران کودکی بروز پیدا می‌کند. آشنایی با علائم این بیماری می‌تواند کمک کند که افراد به موقع برای درمان اسکولیوز اقدام کنند؛ برخی از مهم‌ترین علائم عبارتند از:

• انحنای بیش از حد ستون فقرات به شکل کمان
• کاهش تحرک و انعطاف پذیری ستون فقرات
• انحراف در قسمت بالا تنه
• درد در قسمت کمر و شانه‌ها
• برجستگی غیر عادی در ستون مهره‌ها در برخی از موارد
• ایجاد حس خستگی در قسمت کمر و شانه
• غیر هم‌تراز بودن شانه‌ها و کتف
• فرورفتگی در قسمت قفسه سینه و اختلالات تنفسی

عوارض بیماری اسکولیوز

کژ پشتی می‌تواند علاوه بر تغییر ساختار ستون فقرات و قفسه سینه، باعث تغییراتی در سایر عناصر استخوانی مانند دیسک و مهره‌ها شود. چرخش پدیکل ها از دیگر عوارض این بیماری است.

روش های غیر جراحی درمان اسکولیوز

اسکولیوز به ۳ درجه خفیف، شدید و متوسط تقسیم بندی می‌شود. پزشک متخصص طب فیزیکی با بررسی وضعیت فیزیکی فرد و میزان پیشرفت بیماری روش درمان اسکولیوز را تعیین می‌کند. روش‌های غیر جراحی می‌تواند باعث درمان اسکولیوز خفیف و متوسط شود. جلوگیری از پیشرفت بیماری با روش‌های غیر جراحی درمان اسکولیوز نیز امکان‌پذیر است. روش‌های غیر جراحی درمان اسکولیوز عبارتند از:

حرکات اصلاحی

پزشک متخصص طب فیزیکی با آموزش حرکات اصلاحی به بیماران می‌تواند علاوه بر جلوگیری از روند پیشرفت بیماری تا حدود زیادی انحراف به وجود آمده در ستون فقرات را درمان کند. حرکات اصلاحی مهم‌ترین روش غیر جراحی درمان اسکولیوز است و شامل ورزش‌های سه بعدی، تمرین‌های تنفسی، نرمش و ورزش‌های خاص است. منبسط کردن قفسه سینه، خم شدن به پهلو، حرکات مربوط به کشش عضلات پسواس، تمرینات تعادلی برای افزایش بالانس در ستون فقرات، حرکت پرس شکمی، تمرینات لگنی مانند تیلت بخشی از حرکات اصلاحی است که می‌تواند به درمان اسکولیوز کمک زیادی کند. پزشکان متخصص همراه با آموزش حرکات نرمشی خاص، وضعیت صحیح قرار گرفتن در هنگام انجام فعالیت‌های روزانه را نیز آموزش می‌دهند.

پوشیدن بریس

پزشک متخصص طب فیزیکی با تجویز بریس اسکولیوز می‌تواند برای درمان اسکولیوز اقدام کند؛ البته باید به این نکته توجه داشت که بریس در صورتی می‌تواند مؤثر باشد که انحنای ستون فقرات زیر ۲۵ درجه باشد در غیر این صورت بریس هیچ گونه تأثیری در روند بهبود بیماری نخواهد داشت. بریس روی کودکان مبتلا به اسکولیوز بسیار تأثیرگذار خواهد بود به‌طوری‌که می‌توان بریس را یکی از روش‌های بسیار مؤثر درمان اسکولیوز در کودکان دانست. درجه انحنای ستون فقرات، علت ایجاد اسکولیوز، نوع بریس، مدت زمان استفاده از بریس میزان همراهی بیمار با درمانگر از جمله عواملی است که در تأثیرگذاری بریس دخیل است. بریس انواع مختلفی دارد که با توجه به نوع اسکولیوز برای بیمار تجویز می‌شود. پزشک متخصص طب فیزیکی ممکن است در کنار تجویز بریس، متناسب با وضعیت بیمار برنامه فیزیوتراپی نیز برای او در نظر بگیرد. تلفیق این روش‌ها می‌تواند در درمان اسکولیوز تأثیرگذار باشد.

نتیجه گیری

اسکولیوز به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات گفته می‌شود که از طریق روش رادیولوژی، سی تی اسکن و معاینات فیزیکی توسط پزشک متخصص طب فیزیکی دکتر سارا سادات محسن الحسینی قابل تشخیص است. متخصص طب فیزیکی از طریق تجویز بریس و آموزش حرکات اصلاحی اقدام به درمان اسکولیوز با درجات خفیف و متوسط می‌کند. یوگا و پیلاتس می‌تواند به بهبود روند بیماری کمک کند. روش‌هایی مانند لیزر تراپی، گرما درمانی و الکترو درمانی نمی‌توانند موجب اصلاح انحنای ستون فقرات شوند؛ برخی از متخصصین طب فیزیکی برای بهبود سندروم درد ستون فقرات این روش‌ها را به کار می‌گیرند.درمان با تکارتراپیروش درمانی نوار عصب و عضلهکاربرد شاک ویو تراپیدرمان با لیزر پرتوانمتخصص طب فیزیکی و توانبخشی