درمان غیر جراحی قوس زیاد کف پا
قوس زیاد کف پا که به آن Pes Cavus نیز می گویند؛ نوعی اختلال است که در آن کف پا بیش از حد معمول از زمین ارتفاع دارد و قسمت پاشنه پا ممکن است حالتی پرانتزی پیدا کند. این حالت دقیقاً برعکس صافی کف پا است؛ همانطور که صافی کف پا می تواند مشکلاتی را برای شخص پدید آورد؛ این حالت نیز ممکن است سبب ایجاد عوارضی در شخص شود؛ به همین جهت درمان قوس پا اهمیت زیادی پیدا می کند. متخصصات طب فیزیکی با ارائه راهکارهایی می توانند این مشکل را درمان کنند. در ادامه مطلب به عوارض، راه های تشخیص و انواع قوس کف پا پرداخته می شود.
چرا در برخی افراد قوس زیاد کف پا مشاهده می شود؟
قوس زیاد کف پا در اثرعوامل مختلفی ایجاد می شود. عوامل به وجود آورنده Pes Cavus می توانند انواع مختلفی از این اختلال را ایجاد کنند. به طور کلی پس کاووس به دو نوع ساختاری و عملکردی تقسیم بندی می شود. نوع ساختاری بیشتر در اثر عوامل ژنتیکی به وجود می آید و درمان آن کمی سخت به نظر می رسد. اما در نوع عملکردی ماهیچه و اعصاب در اثر عوامل محیطی دچار اختلال می شوند و عارضه ای به نام قوس زیاد کف پا را به وجود می آورند. به طور کلی برخی از مهم ترین عوامل به وجود آورنده Pes Cavus عبارتند از:
آسیب اعصاب محیطی: آسیب اعصاب محیطی در اثر عواملی مانند نوروپاتی دیابتی ممکن است به وجود بیاید؛ این عوامل می توانند روی عملکرد ماهیچه های پا تاثیر بگذارند و باعث قوس بیش از حد در کف پا شوند.
اختلال شارکوت ماری توث: شارکوت ماری توث نوعی اختلال ژنتیکی محسوب می شود که در این بیماری اعصاب محیطی درگیر می شود و ضعف ماهیچه های اندام های پایین بدن خصوصاً عضلات داخلی کف پا مشاهده می شود. این بیماری جزو شایع ترین بیماری های عصبی- عضلانی ارثی است. ضعف عضلانی در این بیماری به سایر عضلات مانند ساعد، ساق پا و دست نیز انتشار پیدا می کند. این اختلال به همراه قوس زیاد کف پا مشاهده می شود.
اسپاینا بایفیدا: در این بیماری قسمت پایین ستون فقرات دوشاخه می شود و جزو نقایص لوله های عصبی به شمار می آید. پر مو بودن قسمت پایین کمر می تواند یکی از نشانه های اصلی این بیماری باشد. این بیماری در اغلب موارد با برخی از سندروم ها همراه می شود و می تواند باعث پس کاووس نیز شود.
سایر عوامل به وجود آورنده این بیماری عبارتند از:
دیستروفی عضلانی دوشن
مشکلات نخاعی
فلج اطفال
آسیب دیدن عضله های پا
آسیب به اعصاب کوچک ساق پا
چگونه قوس زیاد کف پا تشخیص داده می شود؟
تشخیص اختلال پس کاووس کار چندان سختی نیست و یک متخصص ارتوپد، طب فیزیکی به خوبی می تواند با معاینه فیزیکی قوس زیاد در کف پا را تشخیص دهد. از آنجا که ممکن است این عارضه جزو نشانه های برخی از اختلالات باشد برای بررسی کامل تر اختلالات عصبی عضلانی ممکن است از روش هایی مانند الکترومیوگرافی، ام آر آی و رادیوگرافی با اشعه ایکس استفاده کنند؛ در این روش های تشخیصی قوس زیاد کف پا به صورت کامل نشان داده می شود.
گاهی اوقات نیز برای ریشه یابی و بررسی علت قوس زیاد در کف پا از روش های تشخیصی استفاده می کنند؛ تشخیص علت قوس زیاد در کف پا می تواند در انتخاب روش درمانی بسیار موثر باشد. مثلاً اگر متخصص طب فیزیکی حدس بزند که ممکن است در اثر اختلال نوروپاتی دیابتی قوسی زیاد در پا به وجود آمده باشد؛ پزشک از نوار عصب و عضله برای تشخیص استفاده می کند. سپس می تواند تشخیص دهد که این نوع قوس از نوع انعطاف پذیر است و امکان درمان آن از طریق طب فیزیکی وجود دارد.
قوس زیاد کف پا منجر به چه عوارضی می شود؟
علائم و عوارضی که در اثر این اختلال به وجود می آید می تواند از یک فرد به فرد دیگر متفاوت باشند؛ زیرا علائم و عوارض ایجاد شده با توجه به نوع قوس پا، علت بیماری، تغییرات ساختاری دیگر، نوع شغل فرد، میزان فعالیت فرد، میزان حرکت مفاصل پا، سفتی و میزان انعطاف پذیری مفاصل می تواند متفاوت باشند. برخی علائم با شدت خفیف و برخی علائم با شدت بیشتری بروز پیدا می کنند. با این وجود برخی از علائم و عوارض رایج تر است. برخی از مهم ترین عوارض این اختلال عبارتند از:
انگشت چنگالی: انگشت چنگالی یکی از رایج ترین عوارض این بیماری است که انگشت شست بیشتر از سایر انگشتان درگیر می شود. در این عارضه انگشتان از مفصل میانی و انتهایی خم می شوند و عوارضی مانند خشکی مفاصل، سفتی رباط و درد را به وجود می آورند.
احساس درد: این افراد در حالت عادی معمولاً احساس درد نمی کنند. اما ممکن است در هنگام دویدن، ایستادن زیاد و راه رفتن طولانی مدت احساس درد کنند. گاهی اوقات ممکن است احساس درد مربوط به ایجاد التهاب در قسمت گوشتی کف پا باشد که در اینگونه مواقع، درد در جلوی پا نیز احساس می شود.
سایر علائم این بیماری عبارتند از:
مشکل در پیدا کردن کفش مناسب
کوتاه شدگی طول پا
احساس تپش و ضربه در پشت پاشنه پا
سفتی تاندون های آشیل
واروس پاشنه
قوس زیاد کف پا چگونه درمان می شود؟
برای درمان این عارضه می توان به پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد. متخصص طب فیزیکی با توجه به نوع قوس، علت و میزان قوس کف پا روش های درمانی خاصی را ارائه می دهد. رایج ترین روش های درمانی عبارتند از:
تجویز کفی طبی: کفی طبی مناسب و پوشیدن کفش مناسب می تواند به طور چشمگیری مشکلات ناشی از این عارضه را کاهش دهد. کفش هایی که در آنها سرپنجه ارتفاع بیشتری دارد و از نرمی و انعطاف بالایی برخوردار است؛ می تواند بهترین نوع کفش برای این افراد باشد. کفی هایی که برای این افراد استفاده می شود؛ باید به خوبی کف پا را بپوشاند و وزن بدن را به خوبی در کف پا توزیع کند. در اکثر مواقع متخصص طب فیزیکی از کف پا اسکن می گیرد و با توجه به اسکن گرفته شده، نوع کفی مناسب را تعیین می کند و دستور ساخت می دهد.
فیزیوتراپی: اگر نوع قوس زیاد کف پا عملکردی باشد و در اثر آسیب به اعصاب و ضعف عضلات به وجود آمده باشد. به راحتی از طریق روش های فیزیوتراپی درمان می شود. ورزش درمانی به منظور تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی مفاصل، لیزر درمانی به منظور رفع التهاب کف پا و درمان دستی به منظور رفع سفتی رباط ها انجام می شود.
تجویز بریس و ابزارهای ارتوتیک: متخصص ممکن است بریس و ابزارهای ارتوتیک را به منظور صاف نگه داشتن کف پا، کاهش فشار روی مفاصل، پشتیبانی بافت های نرم و قوزک پا تجویز کند.
نتیجه گیری
قوس زیاد کف پا یکی از عارضه های مربوط به پا است که در دو نوع ساختاری و عملکردی به وجود می آید. این عارضه می تواند در اثر عوامل ژنتیکی به وجود بیاید و فرد از بدو تولد این مشکل را داشته باشد. در برخی از مواقع نیز این مشکل عملکردی است و در اثر اختلالاتی مانند شارکوت ماری توث، نوروپاتی دیابتی و ضعف عضلات ساق پا به وجود می آید. متخصصان طب فیزیکی برای کاهش عوارض و علائم این اختلال از روش هایی مانند تجویز و ساخت کفی طبی مناسب، تجویز بریس و وسایل ارتوتیک و ورزش درمانی استفاده می کنند. در صورت دارا بودن این مشکل می توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی مراجعه کنید.
