آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که با فرسایش تدریجی غضروف مفاصل و ایجاد التهاب همراه است. این بیماری می‌تواند در هر مفصلی از بدن ایجاد شود، اما زمانی که مهره‌های گردن را درگیر می‌کند، به آن آرتروز گردن یا سرویکال اسپوندیلوز گفته میشود. آرتروز گردن معمولاً با افزایش سن بروز می‌کند و می‌تواند باعث درد، خشکی، کاهش دامنه حرکت و گاهی علائمی مانند سردرد یا گزگز دست‌ها شود. شناخت به‌موقع علائم و دلایل آن، نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از پیشرفت این بیماری دارد.
اگر هنگام کار با گوشی یا پشت میز کار احساس سفتی یا درد در گردن دارید، شاید پای آرتروز گردن در میان باشد. این مشکل، یکی از رایج‌ترین دردهای مفصلی است که بسیاری از افراد، به‌ویژه با بالا رفتن سن، با آن روبه‌رو می‌شوند. خوشبختانه شناخت به‌موقع این بیماری و انجام کارهای ساده می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کرده و کیفیت زندگی شما را حفظ کند.
آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن در واقع نوعی ساییدگی مفاصل گردنی است. مهره‌های گردن با کمک دیسک‌ها و مفاصل بین آن‌ها حرکت می‌کنند. وقتی این مفاصل به مرور زمان فرسوده می‌شوند یا خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند، آرتروز رخ می‌دهد. این فرسایش ممکن است باعث درد، خشکی و گاهی فشار روی اعصاب گردن شود.
آرتروز گردن شامل تغییراتی در استخوان ها، دیسک ها و مفاصل گردن است. این تغییرات آرتروز گردن،ناشی از فرسودگی طبیعی پیری است. با افزایش سن، دیسک های ستون فقرات گردنی به تدریج تجزیه می شوند، مایعات خود را از دست می دهند و سفت تر می شوند. آرتروز گردن معمولا در افراد میانسال و مسن رخ می دهد.
علائم شایع آرتروز گردن
علائم شایع آرتروز گردن معمولاً به‌تدریج ظاهر می‌شوند و بسته به شدت فرسایش مفاصل ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشند. و در طول زمان این علائم را داشته باشید در ادامه رایج‌ترین علائم را آورده ایم:
- درد در ناحیه گردن : معمولاً دردی خفیف تا متوسط است که با حرکت یا فعالیت تشدید میشود. ممکن است به شانه‌ها یا پشت سر نیز کشیده شود.
- خشکی گردن به‌ویژه در صبح‌ها: معمولاً پس از بیدار شدن یا نشستن طولانی‌مدت رخ می‌دهد. با کمی حرکت، به مرور بهتر میشود.
- محدود شدن حرکت گردن: چرخاندن یا خم کردن گردن سخت‌تر و دردناک‌تر میشود.
- صدا دادن گردن: هنگام چرخاندن گردن، ممکن است صدای تق‌تق یا ساییده شدن شنیده شود.
- سردرد: معمولاً در ناحیه پشت سر و ناشی از فشار بر اعصاب گردنی است.
- گزگز یا بی‌حسی در شانه، بازو یا انگشتان: اگر آرتروز باعث فشار به اعصاب شود، این علائم ممکن است ظاهر شوند.
- ضعف عضلانی (در موارد پیشرفته): به دلیل فشار روی اعصاب، ممکن است قدرت دست‌ها یا بازوها کاهش یابد.
- درد در شانه یا بازوها
- ناتوانی در چرخاندن کامل سر یا خم کردن گردن، که گاهی اوقات در رانندگی اختلال ایجاد می کند
علائم کمتر رایج یا “غیر معمول” عبارتند از سرگیجه، سردرد، تپش قلب، حالت تهوع، ناراحتی در شکم یا سیستم گوارش، وزوز گوش، تاری دید و مشکلات حافظه .برخی از مطالعات همچنین نشان می‌دهند که گردن درد مزمن ناشی از عللی مانند آرتروز با افزایش فشار خون مرتبط است. علائم اسپوندیلوز گردن با استراحت بهبود می یابد. علائم در صبح و دوباره در پایان روز شدیدتر است.
اگر آرتروز گردنی منجر به فشار بر نخاع شود ، می تواند به نخاع فشار وارد کند، وضعیتی به نام میلوپاتی گردنی ایجاد کند. اگر چند مورد از این علائم را به‌طور مداوم تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید.
فرق دیسک گردن با آرتروز گردن چیست
دیسک گردن به بیرون‌زدگی یا آسیب دیسک بین مهره‌ای گفته میشود که ممکن است روی اعصاب فشار وارد کند. آرتروز گردن، فرسایش تدریجی مفاصل و غضروف‌های گردن است. برخلاف دیسک گردن که اغلب ناگهانی ایجاد میشود، آرتروز گردن معمولاً به‌تدریج و با افزایش سن بروز می‌کند.
ارتروز گردن و درد دست چپ یا راست
رادیکولوپاتی گردنی وضعیتی است که منجر به اختلال عملکرد عصبی ناشی از فشرده شدن و التهاب هر یک از ریشه های عصبی ستون فقرات گردنی (گردن) می شود. اختلال عملکرد عصبی می تواند شامل درد شدید، ضعف عضلانی و/یا بی حسی باشد. ستون فقرات گردنی از هفت استخوان (مهره های C1-C7) تشکیل شده است. مهره ها به محافظت از نخاع شما در برابر آسیب کمک می کنند.
بین مهره های شما در ستون فقرات بالشتک های گردی به نام دیسک وجود دارد. نخاع شما مانند یک بزرگراه عمل می کند که اعصاب واقع در سراسر بدن شما را به مغز شما متصل می کند تا مغز شما بتواند سیگنال ها را ارسال کند و با بقیه بدن شما ارتباط برقرار کند. ریشه عصبی بخش اولیه عصبی است که نخاع شما را ترک می کند. این ریشه اعصابی است که به قسمت های دیگر بدن شما گسترش می یابد. ریشه های عصبی مختلف از دو‌سمت ستون فقرات شما به قسمت های مختلف بدن شما گسترش می یابد.
هنگامی که یک ریشه عصبی گیر می کند، می تواند اعصاب متصل به آن را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل است که یک عصب فشرده در گردن شما می تواند باعث دردی شود که به بازوی انتشار میابد
اگه بیرون زدگی دیسک یا تغییرات ناشی از ارتروز در سمت راست کانال نخاعی باشد بر روی ریشه عصبی سمت راست گردن فشار بیارد باعث درد گردن با انتشار به دست راست شود اگر تغییرات ارتروزی یا بیرون زدگی دیسک به سمت چپ کانال نخاعی باشد بر روی ریشه عصبی سمت چپ نخاع گردن فشار میترد باعث درد انتشاری از گردن به دست چپ میشود.
درمان‌های رایج برای آرتروز گردن
درمان آرتروز گردن به هدف کاهش درد، افزایش حرکت گردن و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام میشود. بیشتر این درمان‌ها غیرجراحی هستند و برای اکثر افراد مؤثر واقع می‌شوند. درمان‌های رایج آرتروز گردن:
دارودرمانی
مسکن‌ها، مانند استامینوفن برای دردهای خفیف، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک برای کاهش درد و التهاب. شُل‌کننده‌های عضلانی: برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی گردن، پمادهای موضعی: برای تسکین موقت درد
فیزیوتراپی
تمرینات مخصوص تقویت عضلات گردن و شانه، کشش و بهبود انعطاف‌پذیری، اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن، استفاده از دستگاه‌های الکتریکی برای کاهش درد
تغییر سبک زندگی
اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی با گردن خم‌شده، استراحت دادن به گردن هنگام کار با گوشی یا رایانه، استفاده از بالش طبی هنگام خواب، حفظ وزن مناسب و تغذیه سالم
تزریق دارو به ستون فقرات
در موارد درد شدید یا مزمن، تزریق کورتیزون برای کاهش التهاب در اطراف اعصاب
جراحی (در موارد نادر و شدید)
زمانی که درد بسیار شدید است یا علائمی مثل ضعف شدید دست و بی‌حسی پیشرفته وجود دارد،ممکن است شامل برداشتن فشار از روی اعصاب یا جایگزینی دیسک باشد. در بیشتر موارد، ترکیبی از درمان‌های بالا می‌تواند کمک زیادی به کنترل آرتروز گردن کند. مراجعه به موقع به پزشک و پایبندی به برنامه درمانی بسیار مهم است.
کارهایی که نباید در هنگام درد در گردن انجام دهید
در صورت ابتلا به آرتروز گردن، برخی کارها می‌توانند باعث بدتر شدن علائم یا حتی آسیب بیشتر به مهره‌ها و اعصاب گردنی شوند. پرهیز از این رفتارها برای کنترل درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم است.
- بی‌حرکتی کامل گردن
- حرکت نکردن گردن یا استفاده طولانی از گردنبند طبی باعث ضعیف شدن عضلات و بدتر شدن وضعیت میشود.
- نشستن طولانی بدون استراحت
- به‌ویژه نشستن پشت میز یا کار با موبایل و لپ‌تاپ با سر خم‌شده.
- بلند کردن اجسام سنگین یا حرکت‌های ناگهانی
- این کارها فشار زیادی به ستون فقرات و مهره‌های گردن وارد می‌کنند.
- خوابیدن در وضعیت نامناسب
- مانند خوابیدن روی شکم یا استفاده از بالش‌های بلند یا بسیار نرم.
- بالش باید گردن را در وضعیت خنثی نگه دارد.
- انجام حرکات ورزشی سنگین بدون نظر متخصص
- برخی حرکات ورزشی (مخصوصاً وزنه‌برداری یا حرکات پرشی) ممکن است به گردن آسیب بزنند.
- ماساژ شدید یا ضربه زدن به گردن
- ممکن است موجب تحریک اعصاب یا تشدید التهاب شود.
- نادیده گرفتن درد یا علائم پیشرونده
ادامه دادن فعالیت‌های روزمره با وجود درد شدید، بی‌حسی یا ضعف، می‌تواند خطرناک باشد.
ورزش‌ها و حرکات مفید برای کاهش درد گردن
انجام ورزش گردن می‌تواند به کاهش درد کمک کنند. مثلاً: چرخش آرام گردن به چپ و راست، بالا بردن و پایین آوردن شانه‌ها، کشش عضلات گردن به طرفین
نکته همیشه قبل از شروع تمرینات با فیزیوتراپیست مشورت کنید.
نکاتی برای خواب بهتر با آرتروز گردن
از بالش طبی یا بالش‌های کمی بلند استفاده کنید. سعی کنید به پشت یا پهلو بخوابید، نه روی شکم و هنگام خواب، سر و گردن باید با ستون فقرات در یک راستا باشد. با رعایت این نکات کی توانید خواب راحت تری داشته باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد گردن بیش از چند روز طول کشید. درد به بازو و دست‌ها کشیده شد. بی‌حسی، ضعف عضلانی یا اختلال در تعادل داشتید و درمان‌های خانگی مؤثر نبودند، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
آرتروز گردن مشکلی شایع اما قابل کنترل است. با آگاهی، اصلاح سبک زندگی و مراجعه به‌موقع به پزشک می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. به گردن‌تان بیشتر اهمیت بدهید؛ چون سلامت آن نقش مهمی در کیفیت زندگی روزمره دارد.
آرتروز گردن یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است. اما در بیشتر موارد پیشرونده نیست. جراحی فقط در موارد نادر مورد نیاز است. هدف از جراحی حذف منبع فشار بر روی نخاع و اعصاب است. اما جراحی تنها زمانی در نظر گرفته می شود که از دست دادن شدید عملکرد وجود داشته باشد. به عنوان مثال، زمانی ممکن استجراخی در نظر گرفته شود که شما به تدریج حس و عملکرد در بازوها، ساق پاها،مچ پاها یا انگشتان خود را از دست داده باشید. هر نوع فشردگی طناب نخاعی می تواند منجر به ناتوانی عملکردی دائمی شود.
دکتر سارا حسینی
سوالات متداول
چگونه آرتروز گردن تشخیص داده میشود؟
پزشک با پرسیدن شرح حال، معاینه فیزیکی، و در صورت نیاز با استفاده از تصویربرداری (مثل عکس ساده، MRI یا سی‌تی‌اسکن) می‌تواند آرتروز گردن را تشخیص دهد و شدت آن را بررسی کند.
آیا آرتروز گردن درمان قطعی دارد؟
خیر، درمان قطعی ندارد اما با دارو، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی می‌توان علائم را کنترل کرد.
آیا استفاده زیاد از موبایل باعث آرتروز گردن میشود؟
بله، نگاه مداوم به پایین هنگام کار با موبایل فشار زیادی به مهره‌های گردن وارد می‌کند و خطر را افزایش می‌دهد.
