تزریق اپیدورال جزو روشهای مؤثر کاهش درد کمر، سیاتیک و برخی مشکلات ستون فقرات است. این روش اغلب توسط متخصص بیهوشی یا درد انجام میشود و در آن داروی بیحسی یا استروئیدی به فضای اپیدورال ستون فقرات تزریق میگردد. برای اینکه اثرات درمانی آن به بهترین شکل حاصل شود و عوارض احتمالی کاهش یابد، رعایت مراقبتهای بعد از تزریق اپیدورال اهمیت ویژهای دارد. در این مطلب یک راهنمای کامل برای شما آماده کردهایم.
مراقبتهای اولیه پس از تزریق
بلافاصله پس از تزریق، چند ساعت اول در روند بهبودی خیلی موثر هستند. رعایت چند اصل ساده میتواند باعث کاهش خطر عوارض و تسریع در بازگشت به زندگی روزمره شود.
استراحت مطلق در ساعات اولیه
پس از تزریق، حداقل ۲ ساعت بهصورت درازکش استراحت کنید. در ۲۴ ساعت اول بهتر است بیشتر زمان را در حالت نیمهخوابیده یا روی پهلو سپری کنید. این کار به بدن فرصت میدهد تا دارو در ناحیه مورد نظر اثر بگذارد.
نوشیدن مایعات کافی
هیدراته بودن بدن به دفع سریعتر داروهای بیحسی و کاهش احتمال سردرد نخاعی کمک میکند. بهتر است در طول روز آب، آبمیوه طبیعی یا مایعات شفاف مصرف کنید.
اجتناب از رانندگی و فعالیت سنگین
در روز تزریق نباید رانندگی کنید. همچنین فعالیتهای سنگین، نشستن یا ایستادن طولانی و بلند کردن اجسام سنگین باید بهطور کامل پرهیز شود.
استراحت و زمان شروع فعالیت
بیشتر بیماران میتوانند طی ۱ تا ۳ روز بعد از تزریق به فعالیتهای معمول خود بازگردند. البته این موضوع به شرایط فردی، میزان درد و توصیه پزشک بستگی دارد. در هفته اول، پرهیز از حرکات شدید خم شدن، پیچش و بلند کردن اجسام بیش از ۵ تا ۱۰ کیلوگرم ضروری است. شروع فعالیتهای ورزشی سبک پس از ۵ روز مجاز است، اما دویدن یا ورزشهای پرتحرک باید حداقل دو هفته به تعویق بیفتد.
فعالیتهای مجاز و غیرمجاز پس از تزریق
پس از گذشت چند روز از تزریق، میتوانید برخی فعالیتهای سبک را انجام دهید، اما باید از حرکات خاصی دوری کنید.
پیاده روی سبک و فعالیت های مجاز
پیادهروی کوتاه و آرام یکی از بهترین فعالیتها برای گردش خون و جلوگیری از خشکی عضلات است. همچنین میتوانید پس از یک هفته، فیزیوتراپی ملایم یا ورزشهای کمفشار مانند دوچرخه ثابت، شنا و الیپتیکال را آغاز کنید.
کارهایی که باید پرهیز شود
تا دو هفته پس از تزریق باید از فعالیتهایی مثل دویدن، وزنهبرداری، ورزشهای سنگین و حرکات شدید ستون فقرات پرهیز کنید. همچنین مراجعه به کایروپراکتیک و دستکاری ستون فقرات در این مدت ممنوع است.
استفاده از گرما یا سرما
دو مورد از مهمترین سوالاتی که بیماران پس از تزریق اپیدورال میپرسند، این است که «چگونه درد موضعی را کاهش دهیم» و «چه زمانی میتوان از گرما یا سرما استفاده کرد». پاسخ به این پرسشها میتواند روند بهبودی شما را سریعتر و ایمنتر کند.
استفاده از یخ برای کاهش درد
اگر در محل تزریق احساس درد یا تورم داشتید، میتوانید کمپرس یخ را به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه بگذارید. برای جلوگیری از آسیب پوستی، حتماً یک پارچه نازک بین یخ و پوست قرار دهید.
پرهیز از سونا و گرمای شدید
تا سه روز اول از هرگونه گرما درمانی، سونا و جکوزی استفاده نکنید. گرمای بیش از حد میتواند التهاب را افزایش دهد و روند بهبودی را کند کند.
علائم طبیعی و نشانه های هشداردهنده
پس از تزریق اپیدورال، بدن شما واکنشهای خاصی نشان میدهد. دانستن اینکه کدام علائم طبیعی هستند و کدام نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند، به شما اطمینان میدهد که در مسیر درست بهبودی هستید و از بروز مشکلات جدی پیشگیری میکنید.
| دسته‌بندی | علائم | توضیح/اقدام |
|---|---|---|
| علائم طبیعی پس از تزریق | • افزایش موقت درد تا یک هفته• احساس بیقراری یا بیخوابی• تب خفیف (زیر ۳۸ درجه سانتی‌گراد)• قرمزی یا گرگرفتگی صورت تا سه روز• احتباس خفیف مایعات یا افزایش اشتها | این علائم اغلب گذرا هستند و معمولاً به درمان خاصی نیاز ندارند. استراحت و مصرف مایعات کافی توصیه میشود. |
| نشانه‌های هشداردهنده و نیاز به مراجعه به پزشک | • تب بالاتر از ۳۸ درجه همراه با لرز• سردرد شدید که در حالت خوابیده بهتر میشود• بیحسی یا ضعف پیشرونده در پاها• اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع• ترشح یا تورم شدید در محل تزریق• مشکل در تنفس یا از دست دادن هوشیاری | در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. تأخیر در مراجعه ممکن است خطرناک باشد. |
مصرف داروها: بایدها و نبایدها
مصرف دارو پس از تزریق اپیدورال نیازمند دقت و آگاهی است. رعایت دقیق بایدها و نبایدها، تضمینکننده بهبودی سریع و کاهش عوارض جانبی است.
| دسته‌بندی | موارد | توضیح/اقدام |
|---|---|---|
| داروهای مجاز | • ادامه مصرف داروهای روزانه طبق دستور پزشک• مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد• داروهای مکمل توصیه‌شده توسط پزشک | پیش از هر تغییر در داروها، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت شود. |
| داروهای ممنوع | • مصرف خودسرانه رقیق‌کننده‌های خون (مثل وارفارین یا آسپرین) بدون مشورت پزشک• داروهای ضدالتهابی قوی یا تزریقی بدون تجویز• مصرف الکل در روز تزریق و روزهای ابتدایی | رعایت این موارد برای جلوگیری از خونریزی، عوارض جانبی یا تداخل دارویی ضروری است. |
قدم بعدی برای مراقبتهای بعد از تزریق اپیدورال
مراقبتهای بعد از تزریق اپیدورال در اثربخشی درمان و پیشگیری از عوارض بسیار موثر است. رعایت استراحت در روزهای اول، اجتناب از فعالیتهای سنگین، مصرف صحیح داروها و آگاهی از علائم هشداردهنده میتواند روند بهبودی شما را تسهیل کند. همیشه توصیههای پزشک معالج خود را اولویت قرار دهید و در صورت بروز هرگونه علامت غیرعادی، سریعاً پیگیری کنید.
برای ارتقای سلامت ستون فقرات و کاهش دردهای مزمن، دکتر سارا حسینی، متخصص برجسته طب فیزیکی و توانبخشی، همراه شماست. برای مشاهده ورزشهای تخصصی مناسب گردن، زانو، کمر و پا و دسترسی به خدمات حرفهای فیزیوتراپی و درمانهای پیشرفته، اینجا کلیک کنید.
دکتر سارا حسینی
پرسش های کلیدی که باید از پزشک بپرسی
چه زمانی میتوانم به فعالیت شغلی یا ورزشی بازگردم؟
معمولاً پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت استراحت، با بهبود علائم، میتوانید فعالیتها را تدریجی و بدون فشار زیاد شروع کنید.
آیا نیاز به تزریق مجدد اپیدورال وجود دارد و فاصله مناسب چقدر است؟
تزریق مجدد فقط در صورت بازگشت علائم انجام میشود و معمولاً فاصله مناسب چهار تا شش هفته بین تزریقات است.
چه داروهایی را میتوانم مصرف کنم و مصرف کدامها باید متوقف شود؟
داروهای روزانه طبق دستور ادامه دهید، استامینوفن یا ایبوپروفن مجاز است، مصرف داروهای رقیق‌کننده یا الکل بدون مشورت ممنوع است.
آیا انجام فیزیوتراپی یا ماساژ پس از تزریق برای من مناسب است؟
بله، معمولاً پس از کاهش درد آغاز میشود؛ بهتر است با نظر پزشک نوع و زمان شروع فیزیوتراپی تعیین گردد.
در صورت بروز عوارض، چه زمانی باید فوراً مراجعه کنم؟
در صورت تب بالا، ضعف پیشرونده پاها، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع، تورم شدید یا مشکلات تنفسی فوراً مراجعه کنید.
