تنگی کانال مچ دست

علائم تنگی کانال مچ دست

علائم بالینی متنوع  واز فرد به فرد متغیراست. تنگی کانال مچ دست اغلب با درگیری حسی در سه و نیم انگشت خارجی  دست به صورت سوزش ،گزگز،سوزن سوزن شدن، خواب رفتگی و بی حسی (حس تورمی که بیمار بیان می کند) شروع می شود. این علایم، ابتدا در شب هاست و در مراحل بعدی ضعف عضلانی  در ناحیه عضلات کف دست در سمت شصت ظاهر می گردد. تونل کارپال یک ساختار با چهار دیواره می باشد که سه دیواره ی آن استخوانی و یک دیواره(سقف) آن تاندون  عرضی مچ دست میباشد.

داخل این فضا، عصب مدین و ۹ تاندون همراه با غلاف سینوویالشان، عبور می کنند که شامل یک عدد تاندون خم کننده بلند شصت ،چهار عدد تاندون خم کننده سطحی انگشتان و چهار عدد تاندون عمقیخم کننده انگشتان دست می  باشد. در تونل کارپ(فضای رو مچ دست و زیر تاندون عرضی مچ دست) ،جایی برای تجمع مایع یا موارد دیگر وجود ندارد، به همین دلیل تورم باعث افزایش فشار در داخل تونل ودر نتیجه فشار بر عصب مدین می گردد. تنگی کانال مچ دست در خانم ها بیشتر از آقایان رخ می دهد. شیوع آن در جمعیت بالغین، % ۵/۸-۷/۲ است و در سنین میانسالی( ۶۰-۵۰ سال) شایع تر می باشد.بیماران درسنین بالاتر ممکن است  با علایم بالینی شدیدتری از گیرافتادگی عصب مدین، مراجعه کنند.

بیشتر موارد تنگی کانال مچ دست بدون علت شناخته شده با استعداد مادرزادی می باشد. بعضی از علل موضعی یا سیستمیک مانند آسیب مچ دست، آرتروز، دیابت،بیماری های تیروئید، روماتیسم مفصلی و بارداری می توانند باعث افزایش فشار بر عصب مدین در تونل کارپال و پیشرفت تنگی کانال مچ دست گردند. افزایش توده بدنی یک ریسک فاکتور قوی برای تنگی کانال مچ دست می باشد. اضافه وزن باعث افزایش ۱/۵برابری و چاقی باعث افزایش ۲برابری تنگی کانال مچ دست می شود. میزان زیاد حرکات تکراری در مچ یا دست، ریسک فاکتور دیگری برای تنگی کانال مچ دست می باشد؛ کار با کیبورد کامپیوتر یا موس، میتواند در تنگی کانال مچ دست موثر باشد.

مطالعه ای  نشان داد که استفاده از بیش از حد ازکامپیوتر (غالبا استفاده از موس) یک ریسک فاکتور کوچک برای تنگی کانال مچ دست می باشد. وضعیت طولانی مچ دست در حالت خم شده   و به پایین یا  خم شده رو به بالا، استفاده مکرر از عضلات خم کننده انگشتان و مواجهه با ویبراسیون نیز در ریسک ابتلا هستند.

علائم بالینی

علائم کلاسیک شامل بی حسی و پارستزی درسه و نیم انگشت سمت خارجی دست می باشد  شکایت تیپیک اولیه بیمار، بیدارشدن از خواب شبانه به علت بی حسی یا درد در انگشتان می باشد. علائم در طول روز اغلب با خم و راست کردن مچ دست یا حرکات تکراری در محل تاندون  عبوری از تونل کارپال تشدید می شود. بسیاری از بیماران علائمی خارج از محدوده ی عصب دهی مدین دارند .بی حسی و درد در دست، ممکن است به همراه درد رو مچ دست و درد ساعد باشد.

گاهی ممکن است علائم به صورت پوزیشنال باشد به صورتی که با تکان دادن دست بهبود یا بد بیماران ممکن است شکایتی از احساس تورم در دستها را به صورت مشکل در پوشیدن جواهرات یا ساعت یه صورت نوسانی، در طول روز یا هفته، بیان کنند. بعضی از بیماران پوست خشک یا دستان سرد را ذکر می کنند. در مراحل پیشرفته بی حسی دائمی شده و اختلال حرکتی ظاهر می گردد که موجب ضعف (کاهش قدرت عملکردی عضلات) می شود و بیماران ممکن است افتادن اشیا را ذکر کنند.

معاینات بالینی

مشاهده ی دقیق دست ها، مقایسه ی سمت درگیر با سمت غیر درگیر و مقایسه برجستگی کف دست در ناحیه شصت دست و سمت انگشت کوچک می تواند غیرقرینگی را نشان دهد. تحلیل ناحیه برجستگی کف دست ناحیه شصت  قویا با تنگی کانال مچ دست در ارتباط است اما عدم وجود تحلیل عضله تنگی کانال مچ دست را رد نمی کند.

محدودیت های عملکردی

  محدودیت های عملکردی شامل اختلال خواب به صورت بیدارشدن های مکرر به علت علائم می باشد. به علت بروز علامت ها هنگام استفاده مداوم یا حرکات تکراری در هنگام کار مانند رانندگی یا استفاده مداوم از کیبورد و موس،انجام این قبیل کارها مشکل تر است. در صورت ضعف در ناحیه شصت ممکن است  مشت کردن و گرفتن اشیا  در بیماران مختل گردد. درتنگی کانال مچ دست خیلی شدید فعالیت هایی مانند بستن گره کفش، بستن دکمه لباس یا قراردادن کلید در قفل، نیز محدود می شود.

ارزیابی تشخیصی تنگی کانال مچ دست

اگرچه تنگی کانال مچ دست ، معمولا به صورت یک سندرم می باشد تا یک یافته ی خاص، اما اغلب استاندارد  تشخیصی آن نوارعصب عضله می باشد.مطالعه اعصاب جهت تایید تشخیص، شدت آسیب عصبی، اثر بخشی درمان و رد سایر علل مانند درگیری ریشه عصب،درگیری سیستمیک عصبهای محیطی و اسیب عصب در ناحیه شبکه بازویی  انجام می شود. مطالعات سونوگرافی، بزرگ شدن عصب مدین را نشان می دهد و ممکن است به تشخیص کمک کند. به صورت تیپیک سونوگرافی مسطح شدن  عصب در داخل تونل کارپ و بزرگی عصب در پروگزیمال و دیستال به کانال را نشان می دهد.

ورزش بعد از عمل عصب دست

براساس مقالات جدید به نظر می رسد که استفاده از سونوگرافی که تصویر مقطعی از عصب مدین نشان می دهد، نمی تواند به عنوان روش جایگزین نوارعصب و عضله، جهت تشخیص تنگی کانال مچ دست به کار رود. اما می تواند به عنوان روش مکمل استفاده گردد. محدودیت های سونوگرافی شامل تجربه فرد انجام دهنده، قابل اطمینان بودن نتیجه اندازه گیری عصب و آستانه تشخیصی و مکان مناسب برای اندازه گیری است. بنابراین، سونوگرافی نباید به صورت روتین جهت تشخیص تنگی کانال مچ دست استفاده گردد اما بهتراست در موارد مشکوک یا موارد ثانویه ایجادکننده ی این سندرم به کار برد.

سخن پایانی