درمان غیر جراحی سیاتیک با پیشرفت علم پزشکی در حوزه های مختلف امکان پذیر شده است. پیش تر به این موضوع اشاره کرده بودیم که طب فیزیکی شامل روش های درمانی است که در آن ها احتیاجی به جراحی وجود ندارد. درمان غیر جراحی درد سیاتیک می تواند شامل روش های مختلفی از ورزش تا مصرف برخی از دارو ها و در نهایت روش هایی مانند لیزرتراپی و تزریق اوزون باشد.
درد سیاتیک، از جمله دردهایی است که باعث ایجاد خلل در زندگی روزمره می شود. عصب سیاتیک یکی از طولانی ترین عصب های بدن است که از قسمت دیسک های پایین کمر به سمت استخوان لگن، باسن، پشت ران و ساق پا وارد می شود.
این عصب در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می شود که یک شاخه به کف پا و دیگری از روی مچ پا می گذرد. درد سیاتیک می تواند هریک از این نقاط را برای درد تحریک کند. در این مطلب به صورت خلاصه مهمترین راه حل های درمان غیر جراحی درد سیاتیک که توسط بهترین متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود بررسی می کنیم.
علل سیاتیک چیست؟
سیاتیک به علت های مختلف می تواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد بشود. برخی از علل های شایع سیاتیک عبارتند از:
- تغییرات وابسته به سن در نخاع، مانند دیسک و ضربه به استخوان
- اضافه وزن بدن
- برداشتن بار سنگین و یا رانندگی وسیله نقلیه برای مدت طولانی
- نشستن به مدت زمان طولانی
- دیابت
علائم درد سیاتیک چیست؟
علائم درد سیاتیک از خفیف تا شدید طبقه بندی می شوند. علائم خفیف با چند جلسه ماساژ درمانی و فیزیوتراپی کاملاً از بین می رود، اما اگر فرد دارای علائم شدید بود باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد و جلسه های درمانی را به صورت مرتب طی کند.
- علائم مربوط به درد سیاتیک گاهی می تواند نشانه بروز یک مشکل در ستون فقرات، کانال نخاعی، دیسک، مفاصل و سایر اعصاب باشد. به عنوان مثال فتق دیسک، بزرگ شدن بیش از حد مفصل فاست یا تنگی کانال نخاعی گاهی اوقات با علائم درد سیاتیک خود را نشان میدهند.
برخی از مهم ترین علائم درد سیاتیک عبارتند از:
درد ناگهانی و شدید در مفصل کمر
درد ناگهانی در قسمت پایینی کمر که به باسن، ران و پاها نیز منتشر می شود می تواند یکی از نشانه های درد سیاتیک باشد. درد در قسمت کمر گاهی اوقات آنقدر شدید می شود که فرد در خم شدن به جلو دچار مشکل می شود.
رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی یکی از شایع ترین نشانه ها در افرادی است که دچار درد سیاتیک شده اند. این افراد همراه با درد در قسمتی از پا مانند کف پا دچار احساس سوزش، ضعف، گز گز و تیر کشیدگی می شوند. ممکن است این احساس در کل پاها نیز منتشر شود.
سندروم دم اسب
سندروم دم اسب در افرادی که دچار بیرون زدگی شدید دیسک شده اند رخ میدهد. افراد در هر دو پا احساس درد و ضعف می کنند. این علامت می تواند باعث اختلال در عملکرد صحیح روده و مثانه شود به طوری که فرد گاهی اوقات نمی تواند روده و مثانه را کنترل کند.
- درد سیاتیک از جمله دردهایی است که علائم آن با برخی از بیماری های ستون فقرات مشترک است؛ به همین دلیل پزشکان با بررسی نتایج سی تی اسکن و ام آر آی وجود یا عدم وجود دردهای سیاتیک را تشخیص می دهند و صرفاً به علائم بسنده نمی کنند.
درمان غیر جراحی سیاتیک با کایروپراکتیک
کایروپراکتیک یا درمان دستی یکی از روش های درمان غیر جراحی درد سیاتیک است. همچنین کایروپراکتیک برای انواع دردهای مربوط به دستگاه حرکتی بدن مانند زانو، کمر، گردن و مفاصل به کار برده می شود.
روش انجام: در ابتدا پزشک متخصص طب فیزیکی شرح حالی از وضعیت جسمانی بیمار می گیرد و اقدام به معاینه فیزیکی بدن بیمار به طور کامل می کند. برای بررسی بیشتر وضعیت جسمانی بیمار، پزشک معالج ممکن است از روش های تصویربرداری نیز کمک بگیرد.
بعد از معاینه کامل، پزشک متخصص با استفاده از دست خود حرکاتی را روی بدن بیمار انجام می دهد. وارد کردن فشار در نقطه خاصی با شدت معین، کشش و پیچاندن برخی اندام ها، وارد کردن ضرباتی با سرعت خاص از جمله مانور های حرکتی است.
اثر بخشی: اثربخشی کایروپراکتیک برای بسیاری از مشکلات دستگاه حرکتی ثابت شده است. این روش سریع الاثر است و باعث کاهش درد و تورم در ناحیه آسیب دیده می شود. درمانگر کایروپراکتیک برای اثربخشی بیشتر روش خود ممکن است از روش هایی مانند ماساژ، رژیم غذایی خاص، تحریک الکتریکی اعصاب و عضلات، استفاده از اولتراسوند، سرد و گرم کردن و حرکات اصلاحی نیز استفاده کند.
محدودیت های این روش: با وجود اینکه کایروپراکتیک یک روش موثر برای درمان غیرجراحی درد سیاتیک است اما این روش به افرادی که دچار پوکی استخوان، سرطان استخوان، ناهنجاری های استخوانی در گردن، تومور ستون فقرات، روماتیسم از نوع مفصلی حاد هستند و افراد با سابقه سکته مغزی، افرادی که قدرت عضلانی کمی دارند؛ افرادی که داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین مصرف می کنند و افرادی که دچار آسیب طناب نخاعی شده اند به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود.
درمان غیر جراحی سیاتیک با لیزر
استفاده از لیزر پرتوان در درمان سیاتیک در دهه اخیر رایج شده است و می تواند جایگزینی برای فیزیوتراپی باشد. لیزر درمانی یک روش درمانی مکمل برای درمان سیاتیک است و برای اثر بخشی بیشتر آن می توان در کنار لیزر آب درمانی را نیز انجام داد. در آب درمانی به افراد توصیه می شود که در استخر به آرامی راه بروند و حرکات کششی خاصی را با تجویز پزشک انجام دهند.
نحوه انجام: لیزر با بازتوانی و بهبود عملکرد اعصاب، کاهش درد و التهاب باعث درمان سیاتیک خواهد شد. پزشک معالج و فیزیوتراپیست با توجه به محل درد، وسعت ناحیه درگیر شده، وضعیت جسمانی فرد و نوع لیزر به کار برده شده مواردی چون طول موج و زمان تابش را تعیین میکنند. با توجه به این موارد نور لیزر در محل تابیده می شود.
لیزر گرما با عمق نفوذ بالاست تا سطح دیسک بیرون زده نفوذ کرده و باعث کاهش التهاب دیسک از بین رفتن تورم دیسک و در نتیجه کاهش فشار روی ریشه عصب میشود و باعث ترمیم دیسک آسیب دیده میشود. پرتوهای نور تابیده شده از لیزر جذب سلولها و اعصاب آسیب دیده می شوند و باعث بازسازی اعصاب و سلول ها خواهند شد. اشعه های لیزر با کاهش تورم عضلات پیریفورمیس، کاهش برآمدگی ریشه عصب در کانال نخاعی و کاهش التهاب اعصاب سیاتیک را درمان خواهند کرد.
درمان غیر جراحی سیاتیک با طب سوزنی
طب سوزنی میتواند در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های دستگاه حرکتی بدن مانند درد سیاتیک بسیار تاثیر گذار باشد. تحقیقات علمی گسترده ای در طب سوزنی به عمل آمده است و امروزه به یکی از روشهای درمانی موثر در دنیا تبدیل شده است. نتایج طب سوزنی بسیار به نتایج ماساژ نزدیک است چرا که با بهبود خون رسانی و اکسیژن رسانی به عصب سیاتیک و افزایش قدرت ماهیچه ها و بهبود عملکرد اعصاب باعث درمان درد سیاتیک می شوند.
روش انجام: درمانگر پس از معاینه بیمار با استفاده از سوزن های خاصی، سوزن ها را در مسیر کانال های عصبی وارد می کند. سوزن های قرار گرفته شده در مسیر کانال عصبی باعث آزادسازی اندروفین ها میشوند و همچنین مواد زائد موجود در دستگاه عصبی را خارج می سازند.
اگر گره های عصبی در مسیر عصب ایجاد شده باشد طب سوزنی گره های عصبی را برطرف می کند. همچنین طب سوزنی با باز کردن مسیرهای مسدود شده انرژی باعث ایجاد تعادل انرژی در بدن می شود و در نتیجه دردهای بدن بهبود پیدا میکند.
درمان غیر جراحی درد سیاتیک با تزریقات تخصصی مفاصل
از روش های درمان غیرجراحی درد سیاتیک که در طب فیزیکی از آن استفاده می شود، تزریقات تخصصی مفاصل است. در این روش با تزریق مواد مشخصی که معمولا استروئید، PRP، هیالونیک اسید و تزریق اوزون می باشد. درمان در طول جلسات مشخص صورت می گیرد و اینکه بیمار برای رسیدن به نتیجه مثبت به چه تعداد جلسه احتیاج دارد به عهده پزشک است.
تزریق اوزون برای درمان غیر جراحی سیاتیک
روش درمانی با تزریق اوزون، روشی است که در آن گاز تولید شده توسط دستگاه اوزون (این در واقع همان اکسیژن است در داخل دستگاه به O2 تبدیل می شود) به نواحی مشخصی که قصد داریم درمان در ان صورت بگیرد تزریق می شود.
عوارض بعد از عمل سیاتیک
به طور کلی جراحی های باز ستون فقرات، همراه با برش عضلات و تاندون هایی هستند که روی ستون فقرات قرار گرفته اند و نقش حمایتی در ستون فقرات دارند. در طی جراحی این عضلات و تاندون ها برش داده می شوند و بعد از عمل جراحی آن استحکام قبل را ندارند و حتی اگر در طی زمان جوش هم بخورد به استحکام اولیه خودباز نخواهد گشت.
بنابراین عضلات ستون فقرات، تاندون ها و لیگامنت ها نسبت به قبل ضعیف تر می شوند و این موضوع فرد را مستعد بیرون زدگی های بعدی ستون فقرات در ناحیه همان دیسک یا دیسک های دیگر می کند.
- در صورتی که هنگام عمل پیچ و پلاک قرار داده شود، آن مهره ثابت شده و حرکت نمی کند بنابراین ممکن است آن دیسک بیرون نزند اما اینکار باعث می شود تا فشار بر روی مهره های بالاتر بیوفتد و در نتیجه فشاری که قرار بوده در کل ستون فقرات پخش شود، به مهره های بالاتر منتقل می شود و باعث بیرون زدگی دیسک های بالاتر می شود.
در خیلی مواقع مشاهده شده است که فرد عمل جراحی دیسک های پایین تر را انجام داده است اما در سال های آینده برای بیرون زدگی دیسک های فوقانی به پزشک مراجعه کرده است.
بنابراین پیشنهاد می شود تا حد امکان از جراحی های باز ستون فقرات جلوگیری شود و تا زمانی که می توان از روش های غیرتهاجمی برای درمان استفاده کرد به سراغ عمل های جراحی بازی و تهاجمی نرفت. به جای آن می توان با مراجعه متخصص طب فیزیکی و توانبخشی از روش های درمانی که بدون برش بر تاندون ها و عضلات صورت می گیرند و تمرکزشان فقط بر روی دیسک می باشد استفاده کرد.
سخن نهایی
درمان درد با طب سوزنی روش نسبتا رایج در دنیا و اغلب کشورها است. طب سوزنی یکی از گزینه های درمانی برای درمان درد سیاتیک است. یکی از مزیت های مهم درمان غیر جراحی سیاتیک با کمک طب سوزنی عدم اهمیت سن یا جنسیت برای شروع درمان است.
برای انجام درمان غیر جراحی سیاتیک از طریق طب سوزنی شما می توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید.