افتادگی لگن در زنان از مشکلات فیزیکی شایع است که در زنان بالای ۵۰ سال و زنانی که چندین بار تجربه زایمان داشته اند؛ بیشتر دیده می شود. نام دیگر این عارضه پرولاپس لگن است و زمانی که لگن به قسمت جلو یا پایین حرکت کند، رخ می دهد.
افتادگی لگن می تواند به اندام های دیگر بدن مانند دیواره واژن، مثانه، میزراه، رحم و روده کوچک فشار وارد کند. خوشبختانه درمان افتادگی لگن در مراحل اولیه از طریق روش های نوین طب فیزیکی امکان پذیر است. در ادامه مطلب در خصوص علت و علائم این بیماری و روش‌های درمان مطالبی بیان خواهد شد.
علت های افتادگی لگن در زنان چیست؟
انواع افتادگی لگن: افتادگی لگن در زنان می تواند به شکل های مختلفی رخ دهد. افتادگی لگن از نوع سیستوسل که به افتادگی مثانه نیز مشهور است و مثانه به سمت واژن دچار افتادگی می شود؛ افتادگی از نوع انتروسل که مربوط به بیرون زدگی روده کوچک به طرف واژن است؛ افتادگی رکتوسل و افتادگی رحم انواع مختلف افتادگی رحم در زنان هستند. علت های افتادگی لگن در زنان به نوع افتادگی، شرایط زندگی زن، تعداد و نوع زایمان ها بستگی زیادی دارد.
مهمترین علت های افتادگی لگن در زنان عبارتند از:
- بارداری‌های متعدد و رعایت نکردن بهداشت بارداری
- پشت سر گذاشتن دوران بارداری سخت
- ضعیف شدن بافت پیوندی لگن
- ضعیف شدن ماهیچه های نگهدارنده لگن
- کشیدگی بیش از حد ماهیچه های نگهدارنده لگن
- داشتن زایمان های متعدد خصوصاً بیش از ۲ بار زایمان طبیعی
- عمل جراحی خارج سازی رحم یا هیسترکتومی
- تولد نوزاد وزن بالا به روش زایمان طبیعی
- چاقی و اضافه وزن زیاد
- بلند کردن اجسام و اشیای سنگین به صورت مداوم و کار کردن زیاد
- ناراحتی های تنفسی که باعث سرفه های مدام می شود.
- یبوست مزمن و شدید
- فشار آمدن به روده در هنگام دفع
- کاهش زیاد هورمون‌های استروژن در اثر یائسگی و دیگر عوامل
- عوامل ژنتیکی
- داشتن سابقه جراحی لگن
- وجود تومورهای خوش خیم یا بدخیم در لگن
- بیماری هایی مانند اختلال های عصبی
- مصرف دخانیات
نشانه های افتادگی لگن در زنان چیست؟
افتادگی لگن اغلب همراه با بروز نشانه های خاصی خود را نشان می دهد. مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی یا پزشک متخصص زنان و زایمان در مراحل اولیه بروز علائم سبب می شود که درمان سریع تر و راحت تر انجام شود. علائم این بیماری با پیشرفت بیماری و نوع بیماری ارتباط تنگاتنگی دارد. رایج ترین علائم افتادگی لگن در زنان عبارتند از:
- دیسپارونی یا احساس درد در هنگام آموزش
- بی اختیاری ادرار در مراحل پیشرفته بیماری
- احساس درد در قسمت پایین شکم
- احساس پر بودن در قسمت پایین شکم
- احساس فشار روی دیواره واژن
- بیرون زدن بافت از دهانه واژن در موارد شدید
- کامل نشدن تخلیه مثانه در هنگام ادرار
- احساس پر بودن لگن
- احساس سنگینی در قسمت واژن
- تورم و التهاب در دهانه واژن
- احساس برآمدگی واژن در میان دو پا
درمان افتادگی لگن با استفاده از روش های غیر جراحی
اثر درمان های فیزیکی: روش های متعددی می تواند برای بهبود افتادگی لگن در زنان به کار گرفته شود. میزان پیشرفت بیماری، علائم بیماری، وضعیت بدنی و سلامتی بیمار و نوع بیماری از جمله عواملی هستند که روش درمان را مشخص می کنند.
پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است تشخیص دهد که برای درمان افتادگی لگن، روش های غیر جراحی کارساز است که در این صورت فرد به پزشک متخصص طب فیزیکی ارجاع داده می شود. زمانی روش های درمانی طب فیزیکی کارساز است که بیماری پیشرفت زیادی نکرده باشد و بیمار در مراحل اولیه باشد.
همچنین روش های درمانی طب فیزیکی از پیشرفت بیماری جلوگیری می کنند و عوارض این بیماری مانند بی اختیاری ادرار را از بین می برند. افرادی که از طریق جراحی اقدام به درمان افتادگی لگن کرده اند برای بهبود و بازتوانی بعد از عمل می توانند به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنند.
رایج ترین روش های فیزیکی درمان افتادگی لگن در زنان عبارتند از:
بیوفیدبک
استفاده از بیوفیدبک برای درمان بی اختیاری و تکرر ادرار به سال ۱۹۴۰ بر می گردد، زمانی که آرنولد کگل متخصص بیماری های زنان از ابزارها و وسایل الکتریکی برای ارزیابی و ارائه روشی برای منقبض کردن ماهیچه های لگن استفاده کرد. بیوفیدبک در درمان بی اختیاری ادرار به شما کمک می کند تا کنترل کردن، تقویت و نیرو بخشی ماهیچه های لگن را که در کنترل مثانه نقش مهمی بر عهده دارند را یاد بگیرید.
این درمان می تواند به افرادی که مبتلا به بی اختیاری ادرار فشاری هستند کمک کند، در این افراد ماهیچه ها نمی تواند در برابر فشار اعمالی مثل سرفه کردن، عطسه زدن، خندیدن و بلند کردن اشیاء مقاومت کنند و در نتیجه باعث خالی شدن مثانه می شوند.
همچنین بیوفیدبک در درمان بی اختیاری ادرار فوری مفید است. در این نوع بی اختیاری، بیمار بصورت متوالی نیاز ناگهانی و قوی را برای ادرار کردن تجربه می کند. در هر دو مورد، بیوفیدبک به شما آموزش می دهد تا گروه خاصی از ماهیچه هایتان را که شما به آنها برای کنترل ادرار نیاز دارید را تقویت کنید و استحکام بخشید. مطالعات نشان می دهند که بیوفیدبک می تواند کاهش بی اختیاری ادرار و بهبودی کنترل مثانه را در ۹۴% از موارد موجب شود.
ساختار جلسات بیوفیدبک
بیوفیدبک با قرار دادن سنسورها بر روی بدنتان آغاز می گردد. در برخی موارد سنسورهای کوچکی نزدیک ناحیه مقعد قرار می گیرند، جایی که ماهیچه لگن به پوست نزدیکتر است. متخصصان دیگر ترجیح می دهند که سنسور کوچکی را در ناحیه رکتوم یا واژن قرار دهند.
همچنین برای بررسی فشار ناشی از شکم بر روی لگن سنسورهای به شکم نیز متصل می‌گردد. بعد از قرار دادن سنسورها در مکان های خود، شما شروع می کنید به منقبض کردن ماهیچه های کف لگن و آرام کردن ماهیچه های شکم. از طریق آموزش این کار شما می توانید بی اختیاری خود را کنترل نمایید.
این سنسورها از طریق فیدبک هایی که بر مانیتور کامپیوتر مشاهده می کنید یا صداهایی را که می شنوید به شما می گویند که آیا ماهیچه هایتان را درست منقبض کرده اید یا نه.
در بیوفیدبک برای بی اختیاری ادرار از الکترومیوگرافی استفاده می شود. از طریق آن میزان فعالیت الکتریکی در ماهیچه لگن اندازه گیری می شود و برای تقویت ماهیچه ها به مراجع فیدبک داده می شود تا یاد بگیرند که از ماهیچه هایشان بخوبی استفاده کنند و همچنین به بهتر آموختن ورزش های تقویت کننده ماهیچه ها برای حداکثر بهبودی کمک کند.
هم زمان با اینکه ماهیچه ها قوی تر می شوند، بیماران ماهیچه هایشان را به نحوی صحیح تر بکار می برند و در نتیجه در جلوگیری از خروج ادرار موفق تر عمل خواهند کرد و قادر خواهند بود در صورت لزوم، ادرار خود را کنترل کنند تا به توالت برسند.
روش های فیزیوتراپی
روش های فیزیوتراپی بسیار متنوع هستند که پزشک متخصص طب فیزیکی به صورت تلفیقی چندین روش فیزیوتراپی را برای درمان افتادگی لگن در زنان به کار می‌گیرد. ورزش درمانی یکی از مؤثرترین روش های فیزیوتراپی است که در آن حرکاتی به بیمار آموزش داده می شود که با استفاده از آن حرکات می تواند به درمان افتادگی لگن کمک کند.
در کنار ورزش درمانی، متخصص طب فیزیکی از روش های دیگری مانند شاک ویو تراپی و لیزر درمانی تکارتراپی برای درمان افتادگی لگن در زنان خصوصاً درمان عوارض آن بهره می گیرد. روش های غیر فعال فیزیوتراپی مانند لیزر درمانی باعث بازگرداندن لگن به حالت اولیه نمی شوند بلکه درد شدید در اثر افتادگی لگن، التهاب و تورم ایجاد شده در اثر افتادگی لگن را درمان می کنند.
در صورتی که بافت های لگن دچار ضعف و آسیب شده باشند؛ از طریق روش های غیر فعال فیزیوتراپی مانند شاک ویوتراپی قابل درمان هستند.
تمرینات کگل
تمرینات کگل به عنوان یک روش بهبود دهنده افتادگی لگن در زنان شناخته نمی شود بلکه یک روش مؤثر برای درمان عوارض این بیماری مانند بی اختیاری ادرار در نظر گرفته می شود. همچنین متخصص طب فیزیکی این ورزش را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری تجویز می کند؛ زیرا زمانی که درمان افتادگی لگن در زنان شروع می شود باید با استفاده از روش هایی از پیشرفت بیشتر این بیماری جلوگیری کرد که تمرینات کگل می تواند روشی مؤثر باشد.
نتیجه گیری
افتادگی لگن در زنان یکی از مشکلات فیزیکی تقریباً شایع است که در زنان بالاتر از ۵۰ سال بیش از بقیه رخ می دهد. بارداری های سخت، داشتن زایمان طبیعی بیش از دو بار، به دنیا آوردن نوزادان وزن بالا به صورت زایمان طبیعی، ناراحتی های تنفسی مانند برونشیت، بلند کردن وزنه های سنگین به صورت مداوم و چاقی از علت های این بیماری است.
دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی با روش های غیر جراحی به درمان افتادگی لگن در زنان کمک می کند. همچنین برای جلوگیری از پیشرفت بیماری، بازتوانی و بهبود بعد از عمل می توانید به این متخصص مراجعه کنید.
