خار پاشنه یا استئوفیت یک زائده استخوانی کوچک است که در قسمت رو، پشت یا زیر پاشنه ایجاد می شود و در برخی از مواقع موجب درد زیادی در فرد مبتلا می شود. از طریق پرتونگاری این عارضه تأیید می شود و سپس برای درمان آن اقداماتی انجام می شود؛ ممکن است در پرتونگاری زائده ای مشاهده نشود و صرفاً با وجود التهاب بافت نرم کف پا این عارضه تأیید شود. برای درمان خار پاشنه باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد. متخصصان طب فیزیکی از طریق روش های مختلف که در ادامه مطلب ذکر می‌شود؛ اقدام به درمان مبتلایان می کنند.
علائم و علل خار پاشنه چیست؟
ایجاد عارضه خار پاشنه همیشه همراه با علائم بروز پیدا نمی کند؛ اما در اغلب موارد به دلیل التهاب در محل بافت نرم پاشنه این عارضه با علائمی بروز پیدا می کند که برخی از آنها عبارتند از:
درد در پاشنه
خار استخوانی می تواند در محل پاشنه باعث التهاب و تورم استخوان شود. به همین سبب احساس درد در پاشنه ایجاد می شود.
درد و خشکی در کف پا
این درد و خشکی زمانی زمانی به سراغ شخص می آید که بعد از نشستن طولانی مدت فرد قصد قدم زدن پیدا می کند. این نوع درد در قدم های اول به سراغ شخص می آید.
سایر علائم
احساس خستگی در پاها خصوصاً زمانی که فرد در طول روز فعالیت می کند؛ درد شدید در پاشنه پا هنگام راه رفتن روی سطوح سخت و زبر، احساس کوفتگی در قسمت پاشنه و ایجاد بافت های میخچه مانند در کف پا از دیگر علائم است.
برخی از دلایل ایجاد این عارضه عبارتند از:
- اضافه وزن: اضافه وزن به دلیل فشار آوردن بیشتر به کف پا می تواند باعث ایجاد عوامل به وجود آورنده خار پاشنه شود. اضافه وزن ناشی از بارداری نیز می تواند احتمال این عارضه را پس از بارداری افزایش دهد.
- قوس زیاد کف پا: قوس زیاد کف پا باعث ایجاد فشار بیشتر به کف پا می شود و در اثر این فشار خار پاشنه ایجاد می شود. با بالا رفتن سن قوس کف پا بیشتر می شود و احتمال ایجاد این عارضه افزایش می یابد.
- پوشیدن کفش های نامناسب: پوشیدن کفش‌های نامناسب و استفاده بیش از حد از صندل و دمپایی می تواند احتمال این عارضه را افزایش دهد.
- سفت بودن عضلات ساق پا: سفت بودن عضلات ساق پا در کنار داشتن عضله های ضعیف قوس کف پا باعث خستگی عضلانی و فشار آوردن بیشتر به پاشنه و ایجاد خار پاشنه می شود.
- صافی کف پا: صافی کف پا نیز می تواند افراد را مستعد ابتلا به خار پاشنه کند. زیرا در این افراد رباط کف پا بیش از حد معمول کشیده می شود.
- فعالیت بیش از حد: ورزش هایی مانند رقص باله، پریدن از ارتفاع، حرکات ایروبیک و رقصیدن به دفعات زیاد و مکرر و ایستادن بیش از حد روی پا در طول روز می تواند باعث این عارضه شود.
خار پاشنه به هر دلیلی که ایجاد شده باشد؛ از طریق روش های طب فیزیکی قابل درمان است.
درمان خار پاشنه با فیزیوتراپی
متخصصان طب فیزیکی از طریق روش های فیزیکی می توانند مبتلایان به این عارضه را درمان کنند. تأثیر گذاری روش های طب فیزیکی بالای ۹۰ درصد است. برخی از روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای خار پاشنه عبارتند از:
- انجام تمرینات خاص: متخصص طب فیزیکی تمرینات خاصی را به بیمار آموزش می دهد که فرد به مرور زمان و با انجام این تمرینات می تواند عارضه خود را درمان کند. ورزش مخصوص پاشنه پا، حرکات اصلاحی، ورزش های کششی که باعث کشش رباط کف پا می شوند و ورزش های کششی که باعث کشش تاندون آشیل می شوند؛ از جمله این نرمش ها است.
- لیزر پرتوان: متخصصان طب فیزیکی از لیزرهای پرتوان به عنوان درمان مکمل برای کاهش درد و التهابات خار پاشنه استفاده می کنند. لیزر از طریق کاهش التهاب و درد، افزایش جریان خون در محل عارضه و تحریک ترمیم بافت آسیب دیده باعث درمان می شود.
- سایر روش های درمانی: متخصصان طب فیزیکی از طریق گرما درمانی و سرما درمانی، تجویز کفی های مخصوص و کفش های مخصوص، ماساژ درمانی و طب سوزنی اقدام به درمان خار پاشنه می کنند. متخصصان طب فیزیکی ممکن است از تلفیق چندین روش درمانی برای درمان خار پاشنه اقدام کنند.
درمان خار پاشنه با شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی یکی از روش ها برای درمان خار پاشنه در طب فیزیکی است که می تواند نتایج بسیار خوبی به دنبال داشته باشد.
مزیت های شاک ویو تراپی: کاهش درد در مدت زمان کم، افزایش دامنه حرکتی فرد، بازگشت به شرایط قبل از این عارضه، غیر تهاجمی بودن، عدم نیاز به مصرف مسکن و داشتن کاربرد گسترده از جمله مزیت های شاک ویو تراپی است که باعث شده است از این روش برای درمان استفاده شود.
عملکرد شاک ویو تراپی: در این روش از امواج صوتی برای کاهش درد و التهاب محل آسیب دیده استفاده می شود. امواج صوتی مورد استفاده در این روش طول موج های کوتاه، پر انرژی با حالتی غیر خطی دارند و با دامنه فشار بالا از طریق دستگاهی به محل عارضه انرژی وارد می کنند. فشاری که در این روش به محل عارضه ایجاد می شود هزار برابر بیشتر از فشار امواج التراسوند است به همین سبب این روش تأثیر گذاری بالایی دارد.
تأثیر شاک ویو تراپی: امواج شاک ویو تراپی با افزایش تحریک ساخت کلاژن، افزایش تحریک سلول ها به بازسازی بافت آسیب دیده از طریق افزایش فاکتورهای رشد و مواد پروتئینی، افزایش تکثیر سلول های سازنده استخوان و تاندون و تحریک جوانه زنی مویرگ ها در محل عارضه باعث درمان خار پاشنه می شوند. تمامی این تحریکات به دلیل تغییر فشار ناگهانی در فضای بافت ایجاد می شود.
عوارض شاک ویو درمانی: این روش ممکن است برای برخی از افراد با عوارضی موقت و زودگذر همراه باشد. تورم خفیف، کبودی و درد بسیار خفیف به مدت یک تا دو روز این دسته عوامل زودگذر است.
درمان خار پاشنه با تراپی الکتریکی
تراپی الکتریکی یکی از روش‌های موثر در درمان خارپاشنه است. در این روش از انواع مختلف تراشهای الکتریکی برای اعمال جریان‌های الکتریکی به منطقه مورد نیاز استفاده می‌شود. این جریان‌ها می‌توانند به کاهش درد، التهاب و تسکین علائم مرتبط با خارپاشنه کمک کنند.
برای اجرای درمان خارپاشنه با استفاده از تراپی الکتریکی، مراحل زیر را دنبال کنید:
- مراجعه به متخصص:
- در ابتدا، بهتر است با متخصص یا فیزیوتراپست مشورت کنید. آنها به شما نوع و مدت زمان درمان را توصیه می‌کنند.
- تهیه و تنظیم دستگاه تراپی:
- تراشهای الکتریکی دارای تنظیمات مختلفی هستند. متخصص شما دستگاه را به تناسب نیازهای شما تنظیم خواهد کرد.
- آماده‌سازی منطقه:
- منطقه خارپاشنه باید پاک و خشک شده باشد. همچنین ممکن است متخصص از ژل یا چربی موصول کننده برای افزایش موثری درمان استفاده کند.
- اعمال تراشهای الکتریکی:
- تراشهای الکتریکی به منطقه مورد نیاز اعمال می‌شوند. جریان الکتریکی باعث تحریک عضلات و بافت‌های محلی می‌شود.
- نظارت و تنظیم:
- متخصص در طی جلسه تراپی الکتریکی بر روی دستگاه نظارت می‌کند و تنظیمات را در صورت نیاز تغییر می‌دهد.
- اتمام جلسه و نتایج:
- پس از پایان جلسه، تاثیرات تراپی الکتریکی به صورت فوری مشاهده می‌شود و ممکن است به تدریج تا زمانی که شما به حالت بهبود برسید ادامه یابد.
تمرینات تقویت عضلات پا برای درمان خار پاشنه
تمرینات تقویت عضلات پا می‌توانند به بهبود وضعیت خارپاشنه کمک کنند. در زیر تعدادی از تمرینات موثر برای این منظور آمده است:
- قدم زنی:
- با ایستادن و یک پایه روی زمین، قدم بزرگی بردارید و از تن به بالا برخیزید. سپس به آرامی پا را به زمین بیاورید. این تمرین عمدتاً عضلات ران و پا را تقویت می‌کند.
- فلکسیون پا در زانو:
- با نشستن بر روی صندلی و پایها را به شدت بسط داده، آرام‌آرام پاها را به سمت بالا ببرید و سپس آنها را به زمین بیاورید. این تمرین به تقویت عضلات ران و پا کمک می‌کند.
- لیفتینگ پا در حالت نشسته:
- در حالت نشسته با پایه‌ها به زمین، پاها را از زمین بلند کرده و سپس آنها را به زمین بیاورید. این تمرین به تقویت عضلات پا کمک می‌کند.
- لانژه (پلانک) پا:
- در حالت خم شکم به زمین دراز کشیده شوید و وزن بدن خود را بر روی دستها و انگشتان پاها بیاورید. این تمرین عضلات پا و کمر را تقویت می‌کند.
- استراحت بر نوک پا:
- ایستاده و با قرار دادن وزن بدن بر روی نوک‌پا، برای مدت زمانی در این حالت بمانید. این تمرین عضلات پا و به ویژه عضلات خارپاشنه را تقویت می‌کند.
توجه: قبل از شروع هر برنامه تمرینی، بهتر است با متخصص یا فیزیوتراپست مشورت کنید تا تمرینات متناسب با وضعیت شما تعیین شود و نظرات او را در نظر بگیرید. همچنین، توجه کنید که در حین انجام تمرینات، باید از درد یا تنش زیاد خودداری کنید و در صورت نیاز به استراحت بپردازید.
نتیجه گیری
خار پاشنه زایده ای استخوانی است که در اثر عوامل مختلف ازجمله ضربه به قسمت پاشنه پا، پرش در هنگام انجام ورزش هایی مانند رقص باله، پوشیدن کفش های نامناسب مانند کفش های پاشنه بلند به مدت طولانی، ایستادن طولانی مدت و غیره ایجاد می شود. متخصصان طب فیزیکی مانند دکتر سارا سادات محسن الحسینی از طریق روش هایی مانند شاک ویو تراپی، ماساژ درمانی و لیزر تراپی و سایر روش های طب فیزیکی اقدام به درمان خار پاشنه با اثر گذاری بالا می کند.
