دیابت یا بیماری قند خون یکی از بیماری های شایع است که می تواند مشکلات متعددی را در پوست، اعصاب و عضلات بدن به وجود آورد. این بیماری اگر کنترل و درمان نشود؛ به مرور زمان در روند زندگی فرد اختلال ایجاد می‌کند و باعث مرگ بیمار می شود. به همین سبب کنترل این بیماری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. متخصصان طب فیزیکی جزو متخصصانی هستند که در حیطه افزایش کیفیت زندگی بیماران دیابتی تحقیق می‌کنند و راهکارهایی را در این خصوص ارائه می دهند. خوشبختانه امکان کنترل و درمان دیابت از طریق طب فیزیکی وجود دارد. در ادامه مطلب در خصوص این موضوع مطالب بیشتری ارائه می شود.
منشأ و دلیل بروز بیماری دیابت در افراد چیست؟
بیماری دیابت به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود به همین سبب با توجه به نوع بیماری عوامل مختلفی می توانند در بروز آن نقش داشته باشند. به عنوان مثال در بیماری دیابت نوع یک یا دیابت وابسته به انسولین، اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود که در آن سیستم ایمنی به جزایر لانگرهانس حمله می کند و تولید انسولین در بدن متوقف می شود. دیابت نوع ۱ به عوامل ژنتیکی وابستگی زیادی دارد.
عواملی که باعث بروز بیماری دیابت نوع ۲ می شوند؛ بسیار وابسته به سبک زندگی فرد هستند و متنوع تر هستند. شناسایی عوامل بروز بیماری دیابت می تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان دیابت داشته باشد.
مهم ترین عوامل در بروز بیماری دیابت نوع دو عبارتند از:
- رژیم غذایی ناسالم
- مصرف شیرینی جات بیش از حد معمول
- عدم تحرک و فعالیت کافی
- مبتلا شدن به چاقی و اضافه وزن
- اختلال در عملکرد لوزالمعده
- اختلال در عملکرد کبد
- تولید بیش از حد گلوکز توسط کبد
- مقاومت محیطی به انسولین
- اختلال در ترشح انسولین
عوامل ژنتیکی در بروز این نوع دیابت نیز بی تأثیر نیست و جزو عوامل خطر طبقه بندی می شود.
دیابت با چه علائمی خود را به افراد نشان می دهد؟
علائم دیابت بسیار متنوع هستند و دستگاه های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می دهند. شدت بیماری می تواند در نحوه بروز علائم بسیار تأثیرگذار باشد. افراد اگر در همان اوایل بیماری اقدام به کنترل و درمان دیابت کنند؛ علائم با سرعت کمتری بروز پیدا می‌کنند و دستگاه های دیگر بدن کمتر درگیر می شوند.
مهم ترین علائم و عوارض بیماری دیابت عبارتند از:
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی به معنی ایجاد اختلال در روند عملکرد اعصاب محیطی بدن است. نوروپاتی محیطی سبب ایجاد درد در اندام های حرکتی بدن مانند پا و دست می شود. احساس گزگز در دست و پا، کاهش حس در اندام های حرکتی، التهاب عصب، احساس ضعف در عضلات و تحلیل عضلات از نشانه های نوروپاتی محیطی دیابت است. شانه منجمد در افراد دیابتی بسیار شایع تر از سایر افراد هست
درگیری مفاصل
درگیری مفاصل خصوصاً مفصل شانه از دیگر نشانه های شایع بیماری دیابت است. درد شانه و خشکی شانه از نشانه های مربوط به مشکلات مفصل شانه است. گاهی این مشکل می تواند باعث ایجاد تورم در بافت های اطراف شانه شود. در طی روند درمان دیابت خصوصاً در مراحل اولیه همیشه سعی بر این است که از بروز این نشانه جلوگیری شود؛ زیرا درمان این نشانه اغلب زمان بر است و به سختی انجام می شود.
اختلالات دست
اختلالات دست در بیماران مبتلا به دیابت تقریباً شایع است. سندروم تونل کارپال، گزگز انگشتان، خواب رفتگی دست به صورت مکرر، قفل شدگی و تورم رباط کف دست انگشتان (انگشت ماشه ای) از جمله این اختلالات است که بیماری دیابت می تواند جزو عوامل خطر ابتلا به این اختلالات باشد.
سایر علائم بیماری دیابت عبارتند از:
- سوء هاضمه
- تشنگی زیاد
- تکرر ادرار
- اسهال یا یبوست
- عفونت مثانه
- تعریق بیش از حد
- کاهش قدرت جنسی
- مشکلات کلیوی
- مشکلات قلبی و عروقی
- امپوتاسیون پاها
طب فیزیکی چه راه حل هایی برای درمان دیابت ارائه می دهد؟
اغلب مبتلایان به دیابت نمی دانند که از طریق طب فیزیکی می توان برای درمان دیابت اقدام کرد. طب فیزیکی برای کنترل و درمان بیماری قند خون راهکارهای جالب توجهی ارائه می دهد. برای درمان دیابت ابتدا متخصص طب فیزیکی، به صورت دقیق بیمار را معاینه می کند و آزمایش‌های لازم را می گیرد. برای بررسی علائم و عوارض بیماری دیابت ممکن است متخصص طب فیزیکی از نوار عصب و عضله نیز استفاده کند. نوار عصب و عضله میزان درگیری عصب ناشی از قند خون را نشان می دهد چرا که دیابت باعث صدمه به اعصاب محیطی بدن می‌شود. از اینکه وضعیت سلامت عمومی فرد و میزان پیشرفت بیماری قند خون مشخص شد؛ پزشک راهکارهای درمانی خود را ارائه می دهد.
مهم ترین روش های طب فیزیکی برای درمان دیابت عبارتند از:
ورزش درمانی
در ورزش درمانی متخصص طب فیزیکی حرکاتی را به بیمار آموزش می‌دهد که با استفاده از آنها می تواند قند خون خود را کنترل کند و آسیب‌های نوروپاتی محیطی ناشی از دیابت را درمان کند. ورزش های کشسانی، ورزش های هوازی مانند ایروبیک، حرکت های خاص یوگا و برخی از حرکت های بدنسازی می‌تواند در کنترل این بیماری نقش مهمی داشته باشند.
حرکت درمانی می‌تواند دامنه حرکتی عضلات را افزایش دهد و بین تولید گلوکز در کبد و برداشت گلوکز توسط سلول ها تعادل برقرار کند بدین گونه دیابت توسط ورزش درمان می شود.
طب سوزنی
در طب سوزنی از روش های متفاوتی برای درمان دیابت استفاده می شود. روش درمانی با توجه به نوع دیابت و علائمی که بروز پیدا کرده است می‌تواند متفاوت باشد.
طب سوزنی باعث کاهش احساس درد در افراد دیابتی می شود. طب سوزنی باعث تحریک ترشح آندورفین ها می شود و همین امر باعث کاهش درد و افزایش نشاط در بیماران دیابتی می شود. طب سوزنی با کنترل سطح هورمون کورتیزول در بدن از افزایش قند خون جلوگیری می کند و سطح قند خون را در یک حالت تعادل نگه می دارد. افرادی که در اثر بیماری دیابت دچار التهاب عصب شده‌اند و دچار نوروپاتی دیابتی شده اند؛ می‌توانند از طریق طب سوزنی تا حدود زیادی تأثیرات منفی را کاهش دهند.
الکترو تراپی
برای کنترل علایم حسی بیمار نظیر گزگز مور دست و پاها می توان با استفاده از دستگاه مخصوص و تحریک فیبرهای عصبی، علایم بیمار را کنترل کرد.
درمان اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از دیابت
برای درمان شانه منجمد متخصص طب فیزیکی راهکارهای مختلفی دارد از لیزر – پرتوان، تکارتراپی، طب سوزنی ورزش هایی کششی و تزریق استفاده می‌کند.
موارد خفیف تا متوسط سندرم تونل کارپال (گیرا فتادگی عصب مچ دست) می توان با استفاده از تزریق، لیزر – پرتوان و اتل طبی درمان کرد.
انگشت ماشه ای که از دیگر عوارض دیابت است را می توان به کمک تزریق و اتل مخصوص درمان کرد.
نتیجه گیری
دیابت از بیماری‌های بسیار شایع است که در انواع مختلف از جمله دیابت نوع ۱ و نوع ۲ در افراد بروز پیدا می‌کند. اگر در همان مراحل اولیه بیماری به پزشک مراجعه شود؛ این بیماری کنترل می شود و تا حدود زیادی از تأثیرات منفی آن مانند تحلیل عضلات جلوگیری می شود. متخصصان طب فیزیکی می توانند در جهت درمان دیابت و کاهش اثرات عوارض آن مانند نوروپاتی محیطی کمک شایانی کنند. روش هایی که طب فیزیکی ارائه می دهد علاوه بر کنترل سطح قند خون باعث افزایش و بهبود عملکرد اعصاب و عضلات می شود و عملکرد فرد در اثر دیابت کاهش پیدا نمی کند. برای درمان دیابت و جلوگیری از عوارض آن می توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی در تهران مراجعه کنید.
