بیرون زدگی دیسک کمر یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند زندگی انسان را دچار اختلال کند. روش‌های متعددی برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر وجود دارد. این روش‌ها به دو دسته جراحی و غیر جراحی تقسیم می‌شوند. با توجه به این که روش‌های جراحی دارای عوارض زیادی هستند درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی به بیماران توصیه می‌شود. البته شرایط بیمار و شدت بیماری در انتخاب روش درمانی تأثیرگذار است. در این مقاله به درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی خواهیم پرداخت.
بیرون زدگی دیسک کمر
بیرون زدگی دیسک کمر یا همان فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که بخشی از ماده ی ژلاتینی داخل دیسک بیرون بریزد. دیسک ساختاری است که بین مهره‌های کمر در بدن قرار دارد و در عمل حرکت استخوان‌ها و مهره‌های بدن را ممکن می‌سازد و به عنوان ضربه گیر عمل میکند. این بیماری با کم شدن آب دیسک‌ها و شکننده شدن آنها به وجود می‌آید؛ بنابراین هرچه سن بالاتر می‌رود امکان ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود.
علائم بیرون زدگی دیسک کمر
نوع و علائم دیسک کمر بستگی به موقعیت و مقدار فشار وارده به عصب آن محل دارد. مهم‌ترین نشانه بیرون زدگی دیسک کمردرد است. درد در ناحیه کمر و انتشار آن به پاها و ایجاد عدم تعادل، تحلیل عضلات و در صورت درمان نشدن فلجی از نشانه‌های بیماری بیرون زدگی دیسک است.
عوامل خطر بیرون زدگی دیسک کمر:
- پاره شدن در نتیجه وارد آمدن فشار بیش از حد و ناگهانی به ستون فقرات است مانند سانحه، افتادن از بلندی و زمین خوردن
- فشارهای مداوم مانند صحیح ننشستن، فشار و استرس، چاقی و اضافه وزن و بلند کردن اشیاء به روش اشتباه
- عوامل ژنتیکی که باعث بیرون زدگی دیسک خود بخودی می شوند
روش های درمانی بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی
درمان دیسک کمر بستگی به علایم آن دارد. اما در اغلب موارد بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی امکان‌پذیر است. پزشک در مراحل اولیه بیرون زدگی دیسک کمر، جهت کنترل و درمان بیماری، وضعیت بیمار را تحت نظر می‌گیرد. اگر علائم بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی و با روش‌های درمانی محافظه کارانه بهبود پیدا کرد، نیازی به استفاده از سایر روش‌های درمانی نخواهد بود. متداول‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی بدون جراحی عبارتند از:
درمان بیرون زدگی دیسک کمر با استراحت
در اکثر بیمارها درد بعد از چند روز تسکین پیدا میکند. در صورتی که درد کاهش پیدا نکرد پزشک برای التیام درد ابتدا استراحت مطلق سه روزه، سپس استراحت نسبی و کاهش انجام فعالیت‌های روزانه را توصیه میکند. در صورتی که دچار بیرون زدگی دیسک کمر شده‌اید از انجام فعالیت‌هایی مانند خم شدن و بلند کردن اشیاء خودداری کنید. به آرامی حرکت کنید و اگر دچار درد شدید، فعالیتی را که در حال انجام آن هستید، متوقف کنید. هرگونه بی توجهی به درد و انجام فعالیت‌هایی که منجر به تشدید درد شود می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از راه‌های مؤثر در بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی است. فیزیوتراپی در بیشتر موارد در ریکاوری فتق دیسک و درمان دیسک بین مهره‌ای L5–S1 بسیار مؤثر است. فیزیوتراپی دارای تکنیک‌های مختلف برای ریلکس کردن بدن است. درمان‌های فیزیوتراپی بیرون زدگی دیسک کمر به دو دسته درمان‌های منفعل و درمان‌های فعال تقسیم می‌شود. متخصص فیزیوتراپی پس از ارزیابی اولیه شرایط بیمار، فرایند درمان را با فیزیوتراپی منفعل شروع میکند. از روش‌های درمانی مؤثر فیزیوتراپی منفعل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماساژ عمقی بافت
- تکارتراپی
- گرما درمانی به‌وسیله اشعه مادون قرمز و ماورا بنفش
- سرما درمانی به‌وسیله کمپرس‌های یخ
- تحریک الکتریکی
- آب درمانی
درمان بیرون زدگی دیسک کمر با اوزون تراپی
اوزون نوع واکنش پذیری از اکسیژن است که برای بهبود عارضه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی دیگر از روش‌های درمانی بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی اوزون تراپی است. تزریق مستقیم گاز اکسیژن اوزون در دیسک دارای فتق باعث کاهش حجم داخل دیسک می‌شود. مشخص است درصورتی‌که حجم دیسک کاهش پیدا کند، فشار وارده به عصب نیز کاهش پیدا میکند و در نتیجه درد نیز تسکین می‌یابد. تأثیرگذاری درمان کمر درد در این روش درمانی به خاطر اکسید شدن پروتئوگلیکان ها اتفاق می‌افتد. هزینه و قیمت اوزون تراپی به تعداد جلسات درمانی مورد نیاز بیمار بستگی دارد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که اوزون درمانی ممکن است برای برخی از بیماران مؤثر نباشد. در این صورت باید سایر گزینه‌های درمانی جایگزین اوزون تراپی شوند.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر با درمان دارویی
پزشکان برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب، شل کننده‌های عضلانی و استروئیدها را تجویز می‌کنند. داروهای غیر استروئیدی ضدالتهاب (NSAIDS) تحت نظر پزشک مانند آسپرین و ایبوپروفین و سلکوکسیب برای کاهش التهاب و داروهای شل کننده عضلات مانند متوکاربامول، سیکلوبنزاپرین برای کنترل گرفتگی‌های عضلانی تجویز می‌شوند. اما نباید فراموش کرد که مصرف مسکن‌ها مانند استامینوفن یک راهکار درمانی کوتاه مدت است و حتی ممکن است در طولانی مدت دارای برخی عوارض باشد. مصرف داروها باید تحت نظر پزشک باشد و از مصرف خودسرانه داروها اجتناب شود.
ورزش
ورزش به خودی خود نمی‌تواند بیماری بیرون زدگی دیسک کمر را درمان کند. انجام تمرینات کششی، تمرینات تقویت پا و فعالیت‌های هوازی مانند پیاده روی و شنا با تحریک جریان خون و اکسیژن رسانی به سلول‌ها دردهای ناشی از این بیماری را مدیریت می‌کنند. البته ورزش نباید سنگین باشد. بلند کردن وزن سنگین و دویدن در مسافت‌های طولانی به ویژه با سرعت زیاد می‌تواند مشکلات بیشتری برای بیمار ایجاد کند. انجام ورزش باید پس از مشاوره با پزشک انجام شود
طب سوزنی
طب سوزنی یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی است. در این روش متخصص طب سوزنی سوزن‌هایی را در نقاط مشخصی فرو میکند و با افزایش یافتن جریان خون در محل آسیب فرایند التیام رخ می‌دهد. همچنین طب سوزنی بدن فرد بیمار را تحریک به تولید اندروفین میکند . سوزن‌های طب سوزنی معمولاً ۲۰ – ۴۰ دقیقه در بدن بیمار باقی می‌ماند. با توجه به شرایط بیمار برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن است درمان چند بار تکرار شود.
تحریک الکترونیکی همان الکتروتراپی
هنگامی که درد کمر و بیرون زدگی دیسک غیر قابل تحمل شود نیاز به تسکین درد ناگهانی است. تحریک الکترونیکی از راه پوست و به‌وسیله دستگاه تنفس صورت می‌گیرد و معمولاً زمانی که برای درد شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد با نتایج بهتری همراه است.
تزریق پلاسما غنی از پلاکت (PRP)
تزریق تخصصی مفاصل یکی از دیگر راه های درمان غیر جراحی دیسک کمر است. این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سایر درمان‌ها برای بیمار موفقیت‌آمیز نبوده است. فاکتورهای رشد در این روش می‌توانند باعث بهبودی بیرون زدگی دیسک کمر شوند. سلول‌های خونی از پلاسما جدا می‌شود. شمار پلاکت‌ها افزایش پیدا میکند و سپس به پلاسمای خون برگردانده می‌شود. پزشک پلاسمای سرشار از پلاکت را به ناحیه آسیب دیده بیمار تزریق میکند.
استفاده از کمربند طبی
قرار گرفتن بدن در وضعیت صحیح می‌تواند فشار وارد شده به ستون فقرات و دیسک‌های بین مهره‌ها را کاهش دهد. بیمار باید کمر خود را صاف و در راستای بدن نگه دارد. اما انجام این کار به خصوص زمانی که بیمار برای مدت طولانی در حالت نشسته قرار دارد، ممکن است دشوار باشد. از کمربند طبی برای برای بی حرکت کردن ستون فقرات و محدود کردن حرکت کمر استفاده می‌شود تا از حرکت‌های ناگهانی که باعث تشدید درد می‌شود جلوگیری کرد و فقط در مرحله حاد توصیه می‌شود بستن طولانی مدت کمربند باعث تضعیف عضلات کمر می‌گردد
لیزر پرتوان
لیزر درمانی یا لیزر تراپی نوعی روش درمانی غیر تهاجمی و مفید است.
انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز از طریق فوتون‌های لیزر بر بدن وارد شده و با افزایش گرمای بافت‌ها، جریان خون و افزایش متابولیسم سلول‌ها به روند بهبودی کمک میکند.
لیزر درمانی با افزایش متابولیسم و سوخت ساز در بدن انرژی در دسترس سلول‌ها برای ترمیم و بازسازی را به میزان بیشتری در اختیارشان قرار داده و به همین دلیل به عنوان یکی مدالیته درمانی مؤثر و پرکاربرد در درمان بیرون زدگی دیسک کمر شناخته می‌شود.
لیزر پرتوان با انرژی بیشتر از لیزر کم توان به عمق بیشتری از بافت نفوذ کرده و میزان بیشتری از انرژی را به بافت هدف منتقل میکند؛ بنابراین لیزر پرتوان تا سطح دیسک نفوذ کرده و باعث از بین رفتن بخش بیرون زده دیسک می‌شود و در نتیجه فشار از روی ریشه عصب برداشته می‌شود و تنگی کانال برطرف می‌شود
خانم‌های باردار، افراد دارای حساسیت شدید به نور، افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی و خونی مزمن و افراد مبتلا به سرطان نباید تحت درمان با دستگاه لیزر قرار بگیرند.
فواید لیزر درمانی عبارت است از:
- افزایش سرعت سوخت و ساز سلول‌ها
- افزایش تولید ATP
- از بین بردن التهاب بافت‌ها
- کاهش تورم و ادم بافت‌ها
- بهبود گردش خون و لنف
- افزایش میزان اکسیژن و سایر مواد مورد نیاز سلول‌ها
- تسکین سریع درد
- افزایش سرعت تولید مثل و رشد سلول‌ها
- جلوگیری از انتقال پیام درد به سیستم عصبی مرکزی
- افزایش ترشح هورمون‌های طبیعی ضد درد
- تسریع روند بهبودی و کاهش دوره نقاهت
- بهبود عملکرد اعصاب در بافت آسیب دیده
- بهبود فعالیت قلبی – عروقی
- تسریع بهبودی زخم‌ها و کاهش احتمال برجای ماندن
دستگاهی که در کلینیک طب فیزیکی خانم دکتر سارا حسینی هست لیزر پرتوان با خروجی ۳۰ وات مدل گیگا آمریکایی می‌باشد که از بهترین انواع دستگاه لیزر موجود در بازار با بهترین نتایج می‌باشد.
هزینه درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی
با توجه به شرایط زندگی در حال حاضر، برای انجام هر کاری یکی از مهم ترین فاکتورها که باید در نظر گرفته شود، مبلغی است که لازم است برای آن هزینه کنید. هزینه درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی به موارد مختلفی بستگی خواهد داشت. اساسی ترین آن روشی است که قصد دارید از آن طریق درمان خود را انجام دهید. در طول مقاله این روش ها را معرفی کردیم. حال دستمزد متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، تعداد جلساتی که برای درمان احتیاج دارید، آزمایشات، دارو ها و … از تاثیر گذار ترین عوامل برای تعیین هزینه درمان شما هستند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی پرداختیم. بیرون زدگی دیسک کمر در صورت عدم درمان باعث بروز مشکلات بسیاری در نواحی مختلف بدن می‌شود. با توجه به همین موضوع مراجعه سریع به پزشک بسیار حائز اهمیت است. روش‌های درمان غیر تهاجمی به دلیل درمان سریع و هزینه کم از مزایای بیشتری نسبت به روش جراحی برخوردار هستند. برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی و کسب اطلاعات بیشتر شما می‌توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید. هدف طب فیزیکی ارتقاء و بازگرداندن توانایی عملکرد و کیفیت زندگی بیمارانی است که به اختلالات فیزیکی یا ناتوانی‌های مغزی، نخاع، اعصاب، استخوان، مفاصل، رباط‌ها، عضلات، و تاندون‌ها مبتلا هستند.
