آیا کنترل و درمان آرتروز انگشتان دست با طب فیزیکی امکان پذیر است؟
آرتروز انگشتان دست خصوصا انگشت شست یکی از عوارض نسبتا شایع است که با بالا رفتن سن و افزایش وزن احتمال ابتلا به آن افزایش پیدا می کند. این عارضه می تواند در فعالیت های روزمره افراد اختلالاتی ایجاد کند. درمان به موقع و زود هنگام آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به همین سبب متخصصان طب فیزیکی روی درمان سریع این اختلال به محض مشاهده علائم اولیه به روش غیر جراحی تاکید زیادی می کنند. از طریق روش های طب فیزیکی می توان به خوبی این بیماری را کنترل و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. در ادامه مطلب در خصوص عوامل و علائم این بیماری و روش های درمان آن با طب فیزیکی مطالبی بیان می شود.
چه عواملی سبب ایجاد آرتروز انگشتان دست می شود؟
عوامل متعددی در بروز آرتروز انگشتان دست دخیل هستند. عوامل ایجاد کننده باعث تخریب مفصل و کاهش فضای مفصلی می شوند. این اتفاق در زنان بالای ۴۰ سال شیوع بیشتری دارد؛ اما می تواند در افراد جوان تر نیز رخ دهد. مهمترین عوامل ایجاد آرتروز در انگشتان دست عبارتند از:
وارد شدن ضربه به انگشتان دست: وارد شدن ضربه به انگشتان دست یا آسیب دیدگی انگشتان یکی از مهمترین عوامل ایجاد آرتروز در انگشتان دست است. ضربه یا آسیب دیدگی باعث می شود که غضروف های انتهای استخوان ها در اثر آسیب دیدگی صاف شوند و اصطکاک بین استخوان ها به طور چشمگیری افزایش پیدا کند. این اصطکاک به مرور زمان سبب ساییدگی و آرتروز انگشت می شود.
فشار آوردن زیاد روی انگشتان دست: برخی از مشاغل و فعالیت ها به مرور زمان باعث آرتروز انگشتان دست می شوند زیرا در این فعالیت ها به انگشتان دست فشار وارد می شود و مفصل ها دچار کشیدگی می شوند. فعالیت هایی مانند تایپ کردن زیاد و بافتنی زیاد جزو این فعالیت ها هستند.
عوامل ژنتیکی: برخی از افراد به صورت ارثی دارای رباط های سستی در قسمت مفاصل هستند و مفصل آنها دارای نقص ساختاری است. این افراد اگر از راه های پیشگیری آرتروز انگشتان استفاده نکنند؛ به مرور زمان و با بالا رفتن سن دچار آرتروز در انگشتان دست می شوند.
سایر عوامل ایجاد کننده آرتروز در انگشتان دست عبارتند از:
• ابتلا به بیماری آرتروز روماتوئید
• ابتلا به بیماری استئوآرتروز
آرتروز انگشتان دست با چه نشانه های خود را بروز می دهد؟
علائمی که درپی آرتروز انگشتان دست به وجود می آید؛ با توجه به شدت و علت ابتلا می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در نوع بسیار خفیف ممکن است فرد صرفاً احساس درد در انگشتان کند؛ اما در انواع شدیدتر با کاهش دامنه حرکتی نیز روبرو می شود.
رایج ترین علائم آرتروز انگشتان عبارتند از:
ایجاد برآمدگی اطراف مفصل انگشت: در آرتروز انگشتان دست به مرور زمان فضای مفصلی کاهش پیدا می‌کند در نتیجه استخوان ها بدون غضروف روی یکدیگر قرار می گیرند و همین موضوع سبب رشد زائده های استخوانی در دو طرف استخوان ها می‌شود؛ رشد زائده استخوانی در اطراف مفصل انگشت به صورت برآمدگی مشاهده می شود.
احساس درد در انگشتان: با توجه به پیشرفت بیماری و نوع آن، میزان درد می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال در موارد خفیف و متوسط فرد در هنگام برداشتن اشیا یا هنگام فشار آوردن به انگشتان احساس درد می کند اما در موارد شدید این درد به صورت مداوم خواهد بود. گاهی اوقات احساس درد در پایه انگشتان سبب کاهش قدرت فرد در انجام کارهای روزانه می شود.
کاهش دامنه حرکتی انگشتان: دامنه حرکتی انگشتان در آرتروز به شدت کاهش پیدا می کند به صورتی که فرد در هنگام چنگ زدن و گرفتن اشیا احساس کاهش قدرت می کند. گاهی اوقات فرد در انجام کارهای ساده مانند چرخاندن دستگیره ی در یا باز کردن درب شیشه احساس درد می کند.
سایر علائم این بیماری عبارتند از:
تورم در انگشتان دست
خشکی مفاصل در قسمت انتهایی انگشتان
ایجاد التهاب شدید در انگشتان به دلیل واکنش سیستم ایمنی به بافت های مفصلی
در چه صورت می توان برای درمان غیر جراحی آرتروز انگشتان اقدام کرد؟
به طور کلی راه های درمان آرتروز انگشتان دست به دو نوع تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم بندی می شوند. در روش های تهاجمی عمل جراحی انجام می شود؛ در حالی که در روش های غیر تهاجمی، روش های مختلف توانبخشی به کار برده می شود. برای تعیین استراتژی درمان، پزشک متخصص در ابتدا از طریق عکس برداری درجه آرتروز را مشخص می کند. درجه آرتروز در انگشتان دست از یک تا چهار تقسیم بندی می شود. در صورتی که فرد به درجه ۱ و ۲ مبتلا باشد؛ به راحتی از طریق طب فیزیکی درمان می شود. با توجه به سن و وضعیت سلامت فرد، ممکن است برای درمان آرتروز انگشتان درجه ۳، روش طب فیزیکی نیز به کار برده شود؛ اما مبتلایان به آرتروز انگشتان درجه ۴ از طریق طب فیزیکی درمان پذیر نیستند و باید حتماً عمل جراحی انجام دهند.
از چه روش هایی در طب فیزیکی برای درمان آرتروز انگشتان دست استفاده می شود؟
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بعد از تایید آرتروز انگشتان از طریق ام آر آی و سی تی اسکن و تعیین درجه بیماری از روش های زیر برای درمان آرتروز انگشتان دست بهره می گیرد:
ورزش درمانی: حرکات ورزشی برای درمان و کنترل آرتروز بسیار موثر هستند. حرکاتی مانند نرمش مشت کردن دست، کشش انگشتان دست و کشش چنگالی انگشتان برای کاهش درد و کنترل آرتروز بسیار مفید هستند. با استفاده از یک توپ نرم می توان نرمش چنگ زدن دست را انجام داد و به بهبود دامنه حرکتی انگشتان دست کمک کرد.
لیزر درمانی: در لیزر درمانی از امواج نوری پر انرژی استفاده می شود که این امواج به کاهش التهاب و خشکی مفاصل بهبود می بخشند و با افزایش جریان خون باعث افزایش دامنه حرکتی انگشتان دست می شوند.
دارو درمانی: در دارو درمانی متخصص ممکن است از تزریق ژل غصروف ساز یا گاز ازون در مفصل استفاده کند. این روش، زمانی موثر است که در کنار آن سایر روش های توانبخشی نیز به کار برده شود
رژیم غذایی:
مواد غذایی جاوی زنجبیل،دارچین،زردچوبه و فلفل سیاهدبرای ارتروز خوب میباشد
نتیجه گیری
آرتروز انگشتان دست یکی از مشکلات مربوط به دست است که می تواند در فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد کند و فرد را با مشکلات بسیاری همراه کند؛ به همین سبب لازم است تا به محض مشاهده علائم اولیه، بیمار به متخصص مجرب طب فیزیکی مراجعه کند تا از طریق روش‌های غیر جراحی بتواند عوارض را کنترل و درمان کند. سهل انگاری در درمان و عدم مراجعه به موقع به پزشک باعث می‌شود تا فضای مفصلی به شدت کاهش پیدا کند و فرد به روش های غیر جراحی برای درمان پاسخ ندهد. در این گونه مواقع تنها راه درمان جراحی است که با عوارض و دوره نقاهت طولانی همراه است. یک متخصص طب فیزیکی مجرب می تواند به خوبی فرد را از عمل جراحی بی‌نیاز کند. برای درمان و کنترل این بیماری می توانید به مطب دکتر سارا سادات محسن الحسینی متخصص طب فیزیکی در تهران مراجعه کنید.
