پوکی استخوان یا استئوپروز از بیماری‌ها و اختلالاتی است که روی دستگاه حرکتی و اسکلت بدن تأثیرات منفی می گذارد؛ در این بیماری تراکم استخوان کاهش چشمگیری پیدا می کند و ساختار استخوان ها ضعیف و نازک می شود. گاهی اوقات فشارهای خفیف هم می تواند باعث شکستگی و آسیب های مفصلی شود. زنان در مقایسه با مردان به این بیماری بیشتر دچار می شوند که علت آن می تواند؛ کاهش ترشح هورمون های استروژن در دوران یائسگی باشد. در ادامه مطلب در خصوص علل و علائم این بیماری و درمان پوکی استخوان با طب فیزیکی مطالبی ذکر می شود.
علت های پوکی استخوان چیست؟
بافت استخوان دائماً در حال بازسازی خود است؛ این بازسازی تا سن سی سالگی به حداکثر خود می رسد و پس از وارد شدن به دوره چهارم زندگی بازسازی بافت استخوان با سرعت کندتری پیش می‌رود به طوری که تخریب سلول ها بیشتر از تولید سلول ها انجام می‌شود. اگر افراد بتوانند از طریق تغذیه مناسب و ورزش توده استخوانی خود را تا سن ۳۰ سالگی به حداکثر برسانند؛ کمتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می گیرند. با این حال بسیاری از عوامل محیطی می تواند در ایجاد پوکی استخوان نقش ایفا کنند. شناسایی علل بیماری می تواند به پیشگیری و درمان پوکی استخوان کمک کند. رایج ترین عوامل کاهش تراکم استخوان عبارتند از:
اختلالات هورمونی
اختلالات هورمونی نقش بسیار زیادی در کاهش تراکم استخوان ایفا می کنند. پرکاری غدد پاراتیروئید، پرکاری غدد فوق کلیوی و ترشح زیاد کورتیزول، پرکاری تیروئید از جمله بیماری‌های هورمونی هستند که نقش بسیار مهمی در ایجاد پوکی استخوان ایفا می کنند. خانم هایی که به سرطان سینه مبتلا می شوند یا مردانی که به سرطان پروستات مبتلا می شوند به خاطر کاهش سطح هورمون های جنسی ممکن است به پوکی استخوان مبتلا شوند؛ زیرا کاهش این هورمون ها باعث افزایش سرعت تخریب بافت استخوان می شود.
سوء تغذیه
افرادی که به میزان کمی مواد غذایی کلسیم دار مصرف می کنند یا سطح ویتامین دی در آن ها پایین‌تر از حد نرمال است؛ احتمال ابتلا به پوکی استخوان در آنها افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.
اختلالات روان شناختی خوردن
عواملی مانند آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی یا بولیمیا و اورتورکسیا یا وسواس شدید به خوردن غذاهای کاملاً ارگانیک از دیگر عوامل ابتلا به استئوپروز هستند.
سایر عوامل پوکی استخوان عبارتند از:
- مصرف بیش از حد مشروبات الکلی و نوشابه های گازدار
- جراحی اسلیو معده
- مصرف بیش از حد نمک
- مصرف مواد مخدر
- بیماری‌های خونی مانند میلوم مولتیپل
- بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی
- مصرف بیش از اندازه برخی از داروها مانند داروهای کورتونی
علائم پوکی استخوان چیست؟
استئوپروز جزو بیماری‌هایی است که به مرور زمان پیشرفت پیدا می کند و اغلب موارد تا زمانی که فرد دچار شکستگی و ترک در استخوان نشده باشد؛ متوجه بیماری نمی شود. استئوپروز می تواند با شدت ها و درجه های مختلف رخ دهد و با توجه به شدت بیماری علائم متفاوتی در فرد بروز پیدا می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری گاهی اوقات در اندام ها و استخوان های خود احساس درد می کنند که این درد با حرکت دادن اندام ها شدت بیشتری پیدا می کند. درد ناشی از استئوپروز یک درد مبهم و تیز است. سایر عوامل پوکی استخوان عبارتند از:
- خم شدن قامت
- شکستگی راحت استخوان در اثر ضربات بسیار خفیف
- کاهش قد به مرور زمان
- تغییر شکل ستون مهره
- تشکیل قوز در پشت کمر
- کشیده شدن درد مهره های کمر به شکم
- ایجاد شکستگی و ترک اغلب در قسمت مچ دست، لگن مهره های کمر
- لق شدن و شکستگی دندان ها
- بیماری های لثه
- درد طولانی مدت در کمر
- اسپاسم ماهیچه های پا
- بی خوابی های بدون علت
درمان پوکی استخوان با طب فیزیکی
افراد مبتلا به استئوپروز می توانند با مراجعه به متخصص طب فیزیکی از عوارض این بیماری جلوگیری کنند و به کمک روش های طب فیزیکی به درمان خود کمک کنند. متخصص طب فیزیکی از طریق معاینه فیزیکی فرد، بررسی آزمایش‌های خون و عکس برداری با اشعه ایکس می تواند پوکی استخوان را تأیید کند. در عکس برداری اشعه ایکس میزان تراکم استخوان ها مشخص است و در صورت کم شدن تراکم استخوان، پزشک پوکی استخوان را تشخیص می دهد. از طریق آزمایش تراکم استخوان می توان به صورت دقیق این بیماری را تشخیص داد. بعد از تشخیص پزشک با توجه به شدت بیماری و عوارض به جای مانده از بیماری روش های درمانی مختلفی را توصیه می کند. رایج ترین روش های درمان پوکی استخوان در طب فیزیکی عبارتند از:
مگنت تراپی
مگنت تراپی پالسی یکی از روش‌های مهم درمان پوکی استخوان است در این روش از انرژی مغناطیسی استفاده می شود. امواج مغناطیسی باعث افزایش جریان خون و تراکم استخوان می شوند و بدین ترتیب پوکی استخوان را درمان می کنند. اگر در کنار این روش، مکمل های ویتامین دی و کلسیم مصرف شود نتایج به دست آمده بسیار رضایت بخش خواهد بود.
درمان پوکی استخوان به صورت فیزیکی
در درمان فیزیکی از حرکات اصلاحی و ورزشی خاصی برای افزایش توان فرد استفاده می شود. ورزش درمانی احتمال شکستگی استخوان ها را کاهش می دهد و روند تخریب استخوانی را به شدت کاهش می دهد. تمرینات تعادلی، قدرتی و تمریناتی مانند تای چی می توانند جزو تمرینات مؤثر برای درمان پوکی استخوان باشد.
نتیجه گیری
پوکی استخوان یکی از بیماری‌هایی است که می تواند روی ساختار اسکلتی بدن تأثیر زیادی بگذارد. در اثر مصرف مواد مخدر، اختلالات هورمونی، بیماری های غدد و سوء تغذیه ممکن است این بیماری به وجود آید. متخصصین طب فیزیکی از روش های مختلفی مانند اوزون درمانی، مگنت تراپی، فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی با تجویز مکمل ها و داروهای استخوان ساز به درمان پوکی استخوان کمک می کند. در صورت ابتلا به پوکی استخوان برای درمان پوکی استخوان می توانید به مطب دکتر سارا سادات حسینی متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید. ایشان با کمک گرفتن از روش های طب فیزیکی پوکی استخوان را درمان و علائم آن را کنترل می کند.
